Щи оӆӑӊӑн лыпӑт хойты тыӆӑщ 29-митн онлайн мирхот пурайн ястӑс округ социальной развития департамент кәща нє Тереза Пономарёва. Щи пурайн Югра мўвевн вәӆты мир Югорской семейной капитал, 3-7 оӆ ӆуват няврємӑт пӑта сухуптӑты вух, ар няврємӑт тӑйты ёх па тыӆӑщ мӑр ай тыӆӑщ вух вўты хоттєӆ ёх нётупсэт оӆӑӊӑн иньщӑссӑт.

Кашӑӊ оӆ Югра мўвн нємасыя кӑсупсы ӆэщӑтӆы, ӆәӆн мєт апрӑӊ, нумсӑӊ, вєрӑӊ па рәпата пєӆа сӑмӑӊ хӑннєхәйт пириты. Тэк кәртӑӊ хә Леонид Дмитриевич Рязанцев ищи щи кӑсупсыйн кӑсӆ. Тӑм ванӑн ӆўв «Югра мўв арсыр мирӑт сорни нємӑт» тӑхия нух хӑншсы.

Л. Рязанцев – хурӑт хӑншты хә, йис щирн картэт ӆуӆты вєр тәты хӑннєхә, ӆўӊӑт­ты арӑт хӑншты па гитара нарӑсъхн тәса юнтты хуят. 

Сўмӑтвош район Тэк кәрта ӆўв 1986-мит оӆн вәӆты-хоӆты юхтӑс.

Щимӑщ нєм тӑйс хурӑӊ ванӆтупсы, мӑта ут лыпӑт хойты тыӆӑщ 30-мит хӑтӆӑн Г.С. Райшев нємпи галерея-мастерской хотн вәс.

Тӑм оӆн вәтаӊ писа­тель, айкеӆӑт ӑкӑт­ты хә Ана­толий Констан­тинович Омельчук 75 оӆа йис. Ӆўв Тюменской Увӑс мўвев оӆӑӊӑн хӑншӑӆ.

Ӆўв вәтаӊ хӑнты мир хур хӑншум хә Геннадий Степанович Райшев шәӊӑт пиӆа хўвн ӆәхсӑӊа вәс. 

Тӑм ванӑн Кўтуп Васюган кәртӑн Каргасокской районӑн Томской область мўвн ӑшколайн вәнӆтыйӆты няврємӑт пӑта Россия мўвев писателят Союз тӑхийн вәӆты моньщӑт хӑншты хә Владимир Егорович Енов литературной вәйтантупсэт тәса вєрӑс па мсыева ванӆтӑс. 

Васы мӑнты тыӆӑщ 5-мит хӑтӆӑн Ёмвошн Россия ӆуват мир ха вәӆты мирхот пўншса, щит 7-мит хӑтӆ вәнта рәпитӑс. Тӑм вән мирхота Россия мўв 55 сўӊӑт эвӑӆт мойӊ ёх юхӑтсӑт, иса 600 киньща аршӑк хӑннєхә вәс. Щи кўтн некоммерческой организация ёх ищи вәсӑт.

Юхтум ёх нумӑс тӑйсӑт, муй вўрн ха ӆәхсӑӊа, ма вәӆты, муй вўрн арсыр мир кўтэӆн мосты вєрӑт вєрты нётты пӑкӆӑт, Россия мўвевн сыр-сыр мир ӆәхсӑӊа, ма вәӆты политика тўӊа тәты.

«БуквА» нємуп ки­никайт ӆўӊӑтты хот йитн йиӆпа шуши мирӆўв «Ас/Шай» мирхота ӑк­тӑщсӑт. Вәйтантупсыйн тӑм ванӑн єтум «Поӆ­на­вӑт ими» нємпи киника оӆӑӊӑн пу­тӑр вәс. 

Ай тӑхет потты тыӆӑщ 7-мит хӑтӆӑн округ дума депутатӑт пирєсты вєр пийн оӆӑӊмит пўш ӑктӑщсӑт. Дума кәща хә пириты вәнты мєт пирӑщ депутат хә Еремей Айпин мирхот тәс.

Оӆӊӑӆн округевн пирєсты вєрӑт тә­ты тӑхи кәща хә Денис Корнеев путӑртӑс, хутыса Югра мўвевн пирєсупсы мӑнӑс. Округ думая 38 депутат пирисы. Ӆыв кўтэӆн 34 % йиӆуп хӑн­нєхә вәӆ. Интӑм думайн вет политической пар­тия рәпитӆ, щит «Еди­ная Россия», ЛДПР, «Спра­ведливая Россия – патриоты – за правду», КПРФ, «Российская пар­тия пенсионеров за со­циальную справед­ли­вость». 

Домна Ивановна Бессонова вәӆупсэӆ ищимӑщ имет па хәйт вәӆупсы иты тывӑс, мӑта ёх мўӊ Россия мўвевн репрессия оӆӑтн вәсӑт. Ӆўв айтєӆн ӑӊкеӆ, яйӊӑӆ па апӑлнєӊӑӆ пиӆа 1941-мит оӆн лыпӑт тыӆӑщн Украина мўв эвӑӆт Омск мўва китсыйт. Щи пийн оӆ мӑнӑс, Ваньщавӑт кәрта вәӆты тәсыйт. 

Мўвтєӆ мир вәнӆата вум хуятӑт мӑӊхӑтӆӑн, мӑта ут васы мӑнты тыӆӑщ оӆӑӊмит хӑтӆӑн постӑӆы, «Торум Маа» музей хуща хӑнты мир учёной ими, Югорской государственной университет хуща айӆат ёх вәнӆтӑты хуят, Югра мўв наука вєр заслуженной хӑннєхә Татьяна Молданова 70 оӆа вум кєши «Моӆтан ёх» нємпи ванӆтупсы пўншсы. 

Йистєн Югра мўвевн тарнӑң Моӆтан ёх арсыр кәртӑтн вәӑт. Татьяна Молданова рәт ӆєр х хўвн ӆэщӑтты питӑс. Ин­тӑм щитӆ йиӆпатсӑӆэ. Щиты йиӆпа хӑншум Моӆтан ёх ӆєр хн 500 муӆтас хӑннєхә нух хӑншман вәӆ. Мєт вән рәтӑт IV-мит нәпӑтн вәсӑт.

Няврємӑт пӑта этнокультурно-образовательной центр хуща васы мӑнты тыӆӑщ 10-мит хӑтӆӑн «Судьба Человека в истории Народа» нємуп вәйтантупсы вәс. Щи мирхотӑтн увӑс мир хӑннєхәйт оӆӑӊӑн путӑр мӑнӆ, мӑта ёх рәт миреӆ па Югра мўв пӑта ар мосты вєр вєрсӑт.

Мєт оӆӑӊ вәйтантупсы Андрей Семёнович Тар­ханов шәӊӑт оӆӑӊӑн вәс, щит вухаӆь хӑншты хә. Тӑм оӆн васы мӑнты ты­ӆӑщ 13-мит хӑтӆӑн ӆўв 85-мит оӆа йиты хӑтӆӑӆ. Ӆўв нємӆ Югра, Россия ӆуваттыйн па па хон пєлӑк мўвӑтн ма вәӆы.

Щиты рӑхӆ ястӑты ма рәт нєӊим Татьяна Валерьевна Валей оӆӑӊӑн. Ӆўв Сўмӑтвошн 35 оӆ ай няврємӑт пиӆа рәпитӆ. Сўмӑтвош хўват шәшман ванкўтӆы ӆўв пиӆаӆа вўща вєрӆӑт, щит, нєш, хӑтӆ мӑр ай няврємӑт тӑйты хота ӆўв хущаӆа ӊхум ёх. Ин ӆўв пиӆаӆа путрєм ӆўӊтаӆн!

Татьяна, аӆпа, нӑӊ айтєӆн ай тёпиет пиӆа рәпитты ӆӑӊхасӑн?

Ёмвош районӑн Мосум мўвн Хоровӑт вән хӑнты рәт ёх йис пура вўш эвӑӆт Нюмсюган юхан хонӑӊӑн вәнт кәртӑн вой-хўӆ веӆпӑсӆуман вәӆӆӑт. Ма тӑм оӆ Светлана Хорова пиӆа вәтаӊа йисум, ӆўв щи семьяйн єнмӑс. Ӆўв путӑртӑс вәнт кәрт вәӆупсы оӆӑӊӑн.

Светлана Романовна Кышик вошн 1982-мит оӆн сєма питӑс. Ӑӊкеӆ-ащеӆ Роман Николаевич па Зоя Алиповна Хоров­ӊӑн ӆапӑт няврєм єнмӑӆ­сӑӊӑн – нӆ пух па хәӆум эви. Ӆын вўӆы ӆавӑӆман, вой-хўӆ веӆпӑсӆуман вәнт шушийн вәсӊӑн. Ӑнтәма йисӊӑн, тәп няврємӆаӆ ӆын вєрӑн ӑн хӑйсӑт. 

Ай тӑхет потты тыӆӑщн Сәрханӆ районӑн Лянтор вошн шуши ёх ӑктӑщийӆсӑт. Щӑта ванӑн вәӆты вошӑт па вўт кәртӑт эвӑӆт юхтум шуши ёх кўтэӆн кӑссӑт.

Кӑсупсы Лянтор вошн вәӆты «Югра ӆыӆӊуптӑты» тӑхи па вошӑӊ кәща хот ёх иха ӆэщӑтсӑт. мӑӊхӑтӆа Когалым вош, Сәрханӆ район Сытомино, Лямина, Русскинская, Ниж­не­сор­тымской кәртӑт эвӑӆт мойӊ ёх хурамӑӊ хӑнты ӆәмӑтсух ӆәмӑтман юх­тыйӆсӑт.

Щӑта шуши ёх тынщӑӊ тӑхман, әхӑӆ шәпи на­вӑрман, ӛр ванӆтуман, х павӑрт эвӑтман па па кӑсупсэтн кӑссӑт. Әмӑщ вәс уша павӑтты, нєӊӑт па айӆат эвет ищи кўтэӆн кӑссӑт. 

Щимӑщ моньщ «Хӑтӆ» нємпи хӑнты па вухаӆь мирӊӑн театр юнтты ёх аӆьсӑт. Щи етнхот васы мӑнты тыӆӑщ 10-мит хӑтӆӑн вәс. Щиты артистӑт йиӆуп рәпитты оӆ пўншсӑт.

Щи етнхот «Ими-Хиӆы» нємпи хӑнты моньщ хўват вєр­ман вәс. Муй пӑта «Ими-Хиты» аӆьсы, вантэ, щит Ас хӑнтэт моньщ хўват. Мўӊ лупӆўв, мӑтты ки щи хӑнтэт няӆум шәпн пу­тӑртӆӑт, щирн ӆ пуква кана т хӑншман вәӆ. 

Васы мӑнты тыӆӑщ 12-мит хӑтӆӑн Ас хӑнты нєӊӊӑн па ики, щит Любовь Кашлатова, Людмила Алфёрова па Никита Партанов пиӆа мўӊ, «Торум Маа» нємпи йис пурмӑсӑт ӆавӑӆты хот рәпатнекӑт, «Ёмвош ёх» ариты имет па вошӑӊ ёх, Востыхой ай кәртыя мӑнсўв. Щӑта «Хутӑӊ хурас» мӑӊ поры ӆэщӑтсы.

Помӑт кәртӑн йис пура вўш эвӑӆт рәт ёхӆам вәсӑт. Щӑта аӊкаӊкєм, аӊщащєм вәсӊӑн. Кәртэв Вўтвош пўӊӑӆн вәӆ. Ӆўӊ пурайн щив тәп юхан хўват мӑнты рӑхӆ. Ма кашӑӊ оӆ щив ӊхӆум, кәртєм мосман тӑйӆєм.

Интӑм щӑта шимӆ вәӆты хот омӑсман вәӆ, сыры щит вән кәрт вәс. Помӑтн ар катра хот вәӆ, тәп нємхуят щив ӑн юхӑтӆ. Сыры Иван Павлович Рандымов аӊ­ща­щєм мў­ӊева, хиӆыӆ­аӆа, кәртэв оӆӑӊӑн пу­тӑр­тӑс, щирн щи оӆӑӊӑн хӑншты вўтщӑсум. Хӑнш­ты пу­райн «Касум – ёх» киника ӆўӊӑтсум, щӑта ищи ар мосты вєр уша павӑтсум.