Ван хӑтӆуп тыӆӑщ 10-мит хӑтӆӑн мўӊ Югра мўвев сєма питум хӑтӆ вўш эвӑӆт 89 оӆ постӑсўв. 

Мӑнум тыӆӑщн Ёмвошн Россия мўв арсыр тӑхет эвӑӆт Ищки Икет па ӆыв хиӆнєӆаӆ ӑктӑщийӆсӑт. Ӆыв нӆ хӑтӆ мӑр кўтэӆн кӑссӑт, ӛхӑт хӑтӆӑн мєт м ёх пирисыйт па ишӑк нєпекӑтн па мойӆупсэтн мӑсыйт. Мосӆ лупты, ӆыв пєӆэӆа вантты яӊ щурӑс муӆтас хӑннєхә юхтыйӆсӑт.

Тӑм йиӆуп оӆ оӆӊитумн Ёмвошн юрн хотӑӊ вош хулы ӆэщӑтыйӆсы. Щив Нуви сӑӊхум, Сәрханӆ па Нефтеюганской районӑт эвӑӆт вўӆєӊ ёх юхтыйӆсӑт. Ӆыв вет нюкӑӊ хот омсыйӆсӑт, мир вўӆы әхӆӑтн тәтьӆясӆаӆ, єпӆӑӊ ӆєтутӑтн ӆапӑтсӑӆаӆ. 

Касум мўв эвӑӆт юх­тыӆум нє Валентина Тарлина путӑртӑс:

Мӑнум 2019-мит оӆэв тӑта мосванӑн веӆщи сухнуптӑсэв. Оӆ сухӑнты кємн ищипа кашӑӊ хӑннєхә нәмӑсӆ, муй щирн ӆўв хоттєӆ ёхӆаӆ пиӆа  вәс, муй хурасуп вєрӑт вантӑс, хуты рәпатайӆ ӆэщӑтӑс, муй щирн рўтьщӑс.

Ма тӑмхӑтӆ нынана, ешӑк хӑннєхуятӑт, йиӆпа юхтум 2020-мит оӆ пиӆа м вўща ясӑӊ китӆум па ӆӑӊхаӆум, ӆәӆн кашӑӊ нын вәӆупсы щирӆӑн па рәпатайӆӑн ма па тәса еӆӆы ат мӑнсӑт! 

Мӑнум оӆ ван хӑтӆуп тыӆӑщн Нягань вошн «Югра ыңуптӑты» оса тӑхия ӆуӊум шуши мир XIII-мит мирхота ӑктӑщийӆсӑт. Вуӆаӊ поступсы щирн, оса рәпата тәты ёх вән мирхот хәӆум оӆ мӑр ипўш вєрӆы. Щиты 2016-мит оӆн оса шуши мирӆўв Советской мўвн XII-мит пўш вәйтантыйӆсӑт. XIII-мит вән мирхот Нях вошн тәты ӆӑӊхасы. Оса тӑхи кәща Л.А. Алфёрова ясӊӑт щирн, вән мирхотӑт нємасыя арсыр вошӑтн, кәртӑтн ӆэщӑтӆыйт. Вантэ, щи пурайн кәртӑӊ, вошӑӊ мир амтӑӊа па апрӑӊа йиӆӑт. Ай мўвие йиӆпатӆӑт па хурамтӆӑт, шуши мир пурмӑсӑт, хурамӑт ванӆтупсэт ӆэщӑтӆӑт.

Йиӆуп тыӆӑщ яртъ­яӊмит хӑтӑӆн Людмила Егоровна Добрынина сєма питум хӑтӆ вәс. Тӑм хуятэв рәпатайн каркам па хӑрщи нє. 

Ӆўв эви опращ нємӆ Кечимова щит Тәрум юхан хӑнтэт, ащеӆ Егор Павлович Кечимов вәс. Ӑӊкєӆ Молтан нє Софья Сергеевна Мул­танова Касум ӆаӆь пу­райн aӊщащеӆ Сергей Кириллович Мултанов Сәрханӆ пєӆа касӆӑс. 

Тӑм товийн ай кєр тыӆӑщ мєт оӆӑӊ хӑтӆӑтн Игрим вошн Сўмӑтвош районӑн рәпатам щирн ӊхсум па арсыр хӑннєхуятӑт эвӑӆт сыр-сыр айкеӆӑт иха ӑкӑтсум. Имуӆтыйн ӑӊкиӆы-ащиӆы хӑщум ай няврємӑт ӆавӑӆты хота моньщӑт моньщты вохсыюм. Щи тӑхийн ма литера­турной вәйтантупсы ӆэщӑтсум, няврємӑт пиӆа путӑртсум па ӆыв пиӆэӆа рәпитты кәща нєӊеӆ эвӑӆт мӑнєма мосты айкеӆӑт вўсум.

Тэк куртэв хуӆмет тӑхайн омӑсӆ. Ӆўв хўв йис, хўв нупӑт тӑйӆ. Оӆӑӊӑн Катра Тэкӑн Неттинӑт вуӆты питсӑт. Ӆыв хўв прайн емӑӊ йиӊкӑн тыв нопӑтсайт. Щи верӑт ин хун вусӑт, шеӊк хўв йис прайн вусӑт. Щи вўш эӆты щи Тэк куртэв нуптӑӆ мӑнты питӑс.

Нуви сӑӊхум район Касум вошн Владимир Данилович па Наталья Егоровна Тарлинӊӑн пиӆӊӑн вәӆӆӑӊӑн. Ӆын хӑнты мир йис вәӆупсы ма вәйтӆӑӊӑн. Владимир Данилович тәса тынщӑӊ сэвӆ, Наталья Егоровна ӆон эвӑӆт сухум вєрӆ, щи тумпи арсыр хӑнты ӆәмӑтсух ёнтты хошӆ. 

Пурмӑсӑт шавиты «Торум Маа» тӑхи хуятӑт «Рәт юх ӆєрӑт» ванӆтупсэт 2008-мит оӆ вўш эвӑӆт ӆэщӑт­ты питсӑт. Тӑм хӑтӆ вәнты 14 рәт ӆєр оӆӑӊӑн уша вєрсўв. Щит Хромовӑт, Нёмысовӑт, Молдано­вӑт, Айпинӑт, Садоминӑт, Шесталовӑт, Песиковӑт, Новьюховӑт, Сайнаховӑт, Обатинӑт, Кантеровӑт, Лысковӑт-Проскуряковӑт, Лельховӑт, Гришкинӑт, Лозямовӑт. Кӑт рәт ӆєр оӆӑӊӑн киникайӊӑн єсӆыйӆсӑт, щит «Деревни Калтысь­яны и Мулигорт. Истории человеческих судеб» па «Семья. Родословная Шесталовых».

Кондинской мўвн Шугур вош Юконда юхан пўӊӑӆн вәӆ. Тӑм вошн 1956-мит оӆн оӆӑӊ классӑтн вәнӆ­тыйӆты няврємӑт кє­ша ӑшкола па ин­тернат пўншса. Ӛхӑт 1973-мит оӆн тӑта вән ӑшкола вєрса. Щи оӆӑтн тӑта итәх няврємӑт аӆӑӊая вәнӆтыйӆсӑт па тәх эвет, пухӑт хӑтӆ кў­тупн ӑшколая ӊхсӑт. Иса 170 айӆат ёх Шу­гур вошн вәнӆтыйӆсӑт. Щӑӆта интернат хотн 40 няврєм вәс, 1980-мит оӆн щи хот лӑп тәхӑрса. 

м арат оӆ юхӆы Угут кәрта ӊхсум, щи пурайн щӑта ӑшколайн «Шуши мир вәлупсы» урок вәс, щит Елена Александровна Горячевских тәс. Ма ӆўв пиӆаӆа щи оӆӑӊӑн путӑртсум.

– Елена Александровна, еша нӑӊ рәпатаен оӆӑӊӑн путӑрта.
– 1980-мит оӆн Курган вошн музыкальной училище етшуп­тӑсум па ариты, нарӑсты вєрӑта вәнӆтӑты нєӊа йисум. 1984-мит оӆн тыв, Угут кәрта, рәпитты юхӑтсум па няврємӑт ариты, нарӑсты вәнӆтӑты питсум. 

Округев мӑӊхӑтӆ вўраӊӑн Поӆнавӑт кәртӑн «Ма рәт мўвим, тынӑӊ округєм!» вәнӆтыйӆты вәйтантупсы вєрӑнтсўв. Щив тәса ёнтӑсты, сӑк кӑрӑтты, тыянты нєӊӑт юхтыйӆсӑт.

Тӑм ванӑн Нижневартовской районӑн «Россыпи Югры – 2019» увӑс мир ариты-якты мӑӊхӑтӆ вәс. Щит 1993-мит оӆ вўш эвӑӆт щӑта ӆэщӑтӆы.

Светлана Юрьевна Токарева хўвн рўтьщӑты мӑнӑс. Тәп ӆўв юӆн ӑн омӑсӆ, иса муӆты вєрман вәӆ. Ӆўв сыр-сыр мӑӊхӑтӆӑтн, вәйтантупсэтн вәӆӆяӆ, арсыр вәнӆтӑты хӑрӑт вєрӑнтӑӆ. Ульт-Ягун вәнт шушия юхтыйӆты мойӊ хуятӑта увӑс мир вәӆупсы оӆӑӊӑн путӑртӑӆ.  

Юхи хӑщум оӆӑтн хӑнтэт хущи арсыр па тәрума эвӑӆты хуятӑт юхтыйӆӆӑт па ӆыв щив пойкты хущӆыйт. Итәх шуши ёхӆўв мӑӊ хӑрӆаӆ тўтн пунӆӑӆаӆ па Тәрум ащев эвӑӆт йира кєрӆӑӆӑт. 

Галина Павловна Лаптева ар оӆ Сәрханӆ район Лямина кәртӑӊ ӑшколайн няврємӑт хӑнты ясӑӊа вәнӆтӑӆ. м арат оӆ юхӆы ӆўв стихӑт хӑншты оӆӊитӑс, интӑм ӆўв округев сєма питум хӑтӆ пӑта «Югра ар» нємпи ар хӑншӑс. Тӑм газетайн мўӊ щи ар хӑншсўв. Ин ка­шӑӊ хуят вєритӑӆ щи ар ариты.