№ 9 (3573) - 2021

Югра мўвевн вәӆ­ты ты­нӑӊ мир!

Тӑмхӑтӆ иса мўвӑт 76-мит пўш Вуӆаӊ Победа мӑӊхӑтӆ постӑӆӑт.

Мўӊ рәт мўвевн вәӆӆўв, рәпата тӑй­ӆўв, имеңа-икеңа, няврємӑӊа йиты, тёпиеӆўв єнмӑӆты, ӆыв тәс вєрӑта амӑтты па иса уяӊа-пищӑӊа вәӆты вє­ритӆўв. Вуӆаӊ

Отечественной ӆаӆя ӊхум хуятӑт, ӆаӆь хӑрн ухӆаӆ пунум па ӆаӆь пӑта тарма рәпитум ёх ӛрн интӑм вәӆты щир тӑйӆўв. 

Югра йис мўвевн кат­ра пурайт вўш эвӑӆт па еӆ­ӆы пєӆа мсыева вә­ӆуп­­сы щирӑт ӆэщӑтты хӑн­нє­хуятӑт!

Югра мўвев Дума хот депутатӑт мевӆ хӑры вў­шӑт эвӑӆт ма нынана ин  Вуӆаӊ ӆаӆьн нух питум ёх хӑтӆ пиӆа м па вещкат вўща ясӑӊ вєрӆум! 

Щимӑщ нєм етнхот тӑйс, мӑта ут Ас нопӑтты тыӆӑщ 8-митн «Югра ӆыӆӊуптӑты» шуши мир ассоциация хотн вәс. Тӑмхӑтӆ мўӊ вуӆаӊ ӆаӆьн Нух питум хӑтӆ вўш эвӑӆт 76 оӆ постӑсўв.

Етнхот «Торӑт» (Расул Гамзатов ясӑӊ, Ян Френкель ар сув) ар пиӆа оӆӊитсы, щит «Ёмвош ёх» нємпи ариты нєӊӑт арисӑт. 
«Югра ӆыӆӊуптӑты» нємпи шуши мир ассо­циация кәща нє Людмила Алфёрова вўща вєрман лупӑс, хуты округ шуши мир – хӑнтэт, вухаӆят, юрнӑт – ищи тарма ӆаӆяссӑт. 

Вән кєр тыӆӑщ 15-мит хӑтӑӆн Ёмвошн «Югра-Классик» хот йитн округев ӆуватн ӆэщӑтум культура па искусства ассамблея 17-мит мирхот мӑнӑс. Щи пӑта Югра мўвев арсыр ай кәртӑтн па вән вошӑтн культура вєрӑт тәты хӑннєхуятӑт нємасыя иха юхтыйӆсӑт па щимӑщ мӑӊхӑтӆэӆ постӑсэӆ.

Иха ӑктӑщум хуятӑт еӆпийн сырыя ок­ругев кәща нє Наталья Комарова ясӑӊ вєрӑс. Ӆўв путӑртӑс:

Тӑта мосванӑн вән кєр тыӆӑщ 15-мит хӑтӑӆн Ёмвошн Государственной библиотека хот йитн йиӆпа хӑншум киникаиӊ ванӆтупсы вєрсы. Щи нєпек, рўщ щирн ки лупты, «Отб­лески жизни на грешной земле» нємн мӑсы. 

Тӑм ванӑн Ёмвошн няврємӑт хӑнты па вухаӆь мир вәӆупсы уша вєрты, рәт ясӊӑт вәнӆтӑты «Ӆыӆӑӊ союм» тӑхийн вәйтантупсы вәс. Вантэ, вән кєр тыӆӑщ 7-мит хӑтӆ вўш эвӑӆт 22-мит хӑтӆ вәнта Ёмвош технолого-педагогической колледж хуща вәнӆтыйӆты айӆат ёх щӑта практика вєр тәсӑт. Ӆыв няврємӑта урокӑт хӑнты па вухаӆь ясӑӊӊӑнӑн ӆэщӑтсӑт. 

«Ӆыӆӑӊ союм» тӑхи кә­ща ими Ирина Кибкало лупӑс:

Ёмвошн вәӆты каланча нємуп тўт хәрӑтты хот – щит тўт хәрӑтты ёх йис вєрӑт пєӆа нумӑс кєрӑтӆ. Тӑм йис щира омсум хот ин вош кўтӆупн вәӆ (Комсомольская вош хуӆы, 30-мит хот).  Тӑм хот 1934-мит оӆн омӑсты питса, хән Остяко-Вогульск, хӑнты щирн Ёмвош, хотӑт тӑм мўвн мєт оӆӑӊ омсӑӆтӑты питсайт. Щи оӆӑтн каланча хот тўт хәрӑтты вєрӑт пӑта мєт тәса мәстӑс. Йис Ёмвош хуща ӆўв мєт кӑрӑщ хот вәс, тӑӆтаса иса хотӑт ма кӑӆсӑт.

Вән кєр тыӆӑщ 21-митн Россия мўв пре­зидент хә Владимир Путин Федеральной соб­рания тӑхия ясӑӊ тәс. Щимӑщ вєрӑт оӆӑӊӑн путӑртӑс.

Коронавирус мәш оӆӑӊӑн

Коронавирус мәш оӆ­ӊи­тум пурайн мєт сыры мўӊ ӑн па вәсўв, хутыса еӆӆы вәӆты. Тәп президентэв лу­пӑс, хуты мўӊ иса муй вєр­ӆўв, ӆәӆн тӑм мәш йи­ра ат мӑнӑс.

Тӑм ванӑн Неф­тею­ганск воша ӊх­мємн «Югра ӆыӆ­ӊуп­тӑты» тӑхи кәща ими Светлана Зи­ган­чина пиӆа вәй­тан­тыйӆсум. Ӆўв нәп­тӑӆ вәна вум хӑнты ими оӆӑӊӑн ай павтӑс:

Хӑнты хә Григорий Николаевич Харанзеев Вуӆаӊ Отечественной ӆаӆя 1943-мит оӆн тәсы. Тәп юхи ӑнт юхтӑс, 1944-мит оӆн ӑнтә­ма йис. Ӆўв оӆӊеӆн мӑнєма эвеӆ – Тамара Григорьевна Калягина – путӑртӑс.

Тамара Калягина (Ха­ранзеева) Кышик вошн вәԯ, ащеӆ сємн ӑн вантсӑӆэ, ӆўв Вән Вар кәртӑн 1943-мит оӆн ван хӑтӆуп тыӆӑщ 10-мит хӑтӆӑн сєма питӑс. Ӑӊкеӆ – Евдокия Георгиевна Харанзеева – ар рәпитӑс. Ӆўв Григорий Николае­вич пиӆа кӑт няврєм тӑйсӑӊӑн. Щиты Тамара Григорьевна путӑртӑс: 

Ӆаӆь оӆӑтн єнмум эвет, пухӑт арсыр ӆавӑрт рәпата вєрӑнтсӑт. Хӑнты, вухаӆь па юрн ёх няврємӑт ӆўӊӑн, тӑӆн хўӆ веӆпӑсӆуман тарӑнӆӑсӑт, вухсар вошӑтн па мис тӑйты хотӑтн ай хуятӑт ӑӊкиӆаӆа нётӑсман вәсӑт. Щӑӆта тӑӆн тўтьх, павӑрт эвӑтман мурта рәпитсӑт. Эвет, пухӑт турн сэвӑрты па ӑкӑтты, сорӑӆтӑты нётӑссӑт. Вўӆєӊ әхӑӆн хўӆ, воньщумутӑт па арсыр вой нюхи таӆӆюман вошӑта ӊхсӑт. 

Мӑнум оӆн Вуӆаӊ ӆаӆьн нух питум хӑтӆа 75-мит оӆ мӑӊхӑтӆ постӑсы. Муйсӑр вєрӑт Вуӆаӊ ӆаӆь пурайн вәсӑт, ӆаӆясум ёх па ӆыв рәта-щира ӆўӊтӑсты хӑннєхуятӑт араттєӆн путӑртсӑт па итәх хуятӑт щи путрӑт арсыр киникаита хӑншсӑт. 

Евдокия Андреевна Нёмысова – мутрайӊ, нумсӑӊ па сӑмӑӊ хӑннєхә, мўӊ вәнӆтӑты нєӊев! Нәптэн 85 йиты пӑта мўӊ нӑӊена ар тёпӑӊ ясӊӑт лупты ӆӑӊхаӆўв! Нӑӊ пенӑн шәшӆўв, нӑӊ хӑншум киникайӆӑн хўват рәпитӆўв, нӑӊ вәнӆтӑты щиренӑн няврємӑт вәнӆтӑӆўв, нӑӊ тәс, мутрӑӊ ясӑӊӆӑн иса хәӆӑнтӆўв! 

Нёмӑс Вәнтӑр Эви, нӑӊ Ас нопӑтты тыӆӑщн хошум, хӑтӆӑӊ Ас хонӑңӑн сєма питсӑн, щирн нӑӊ Ас иты вўтӑң па тащӑң. 

Вән кєр тыӆӑщн хӑнты мир учёной нє Аграфена Сопочина 70 оӆа йис. Щирн «Торум Маа» нємпи йис пурмӑсӑт шавиты тӑхийн «Ляма, ставшая судьбой» нємпи ванӆтупсы пўншсы.

Аграфена Семёновна Сәрханӆ районӑн Песиково вәнт шушийн сєма питӑс па єнмӑс. Ванӆ­тупсы пўншты пурайн ӆў­веӆа видеосвязь щирн Сәрханӆ район хӑнтэт эвӑӆт вән вўща ясӑӊ «Орт-Ики» община кәща нє Валентина Шадрина лупӑс:

Анастасия Алексеевна Новьюхова (Аликова) ёшн х эвӑӆт вєрум хӑӊ ай пурмӑс тӑйӆ. Ма ӆўвеӆ иньщмӑсєм: «Щит муй?». «Тӑм ащєм вєрум ай пурые, – юхӆы ӆўв лупӑс. – Хән х эвӑӆт муӆты вєрсы, хоп муй пән, муй па па муӆты ут, щимӑщ пурыйн ай вўсыет пурӑтсыйт. Ащєм ар щимӑщ пур тӑйс, айшӑк, вәншӑк утӑт вәсӑт, ма, тәса вєрсӑӆэ. Хўӆ муй па вой веӆпӑсӆӑты мӑнӆ, пурӆаӆ иса пӑнӑн тәтьӆясӆэ, мосӑӊ муӆты вєрн мосмитӆӑт».

Вуӆаӊ Отечест­вен­ной ӆаӆь оӆӊитум пурайн СССР мўв ӆу­­ваттыйн кашӑӊ хот хӑннєхуятӑт рәт мўвеӆ эвӑӆт вуракӑт во­шит­ты мӑнсӑт. Щи кўтн ӑн­тә тәп айӆат хәйт муй икет, эвет па айӆат нє­ӊӑт ищи вәсӑт.

Тӑмхӑтӆ ма нынана ӆа­ӆя­­сум Александра Дмит­риевна Петрова (эви оп­ращнємӆ Кузьмина) айӆат эви оӆӑӊӑн хӑнш­ты ӆӑӊхаӆум. Щит мўӊ редакцияевн вух ӆавӑӆ­ты нєӊа рәпитты Юлия Перевозкина аӊкаӊкеӆ оӆӑӊӑн әмща путӑртӑс.

Ай кєр тыӆӑщ юхи хӑщум хӑтӆӑн «Югра» айкеӆӑт ӑкӑтты хотн вәйтантупсы вәс. Тыв «Торум Маа» нємуп йис пурмӑсӑт шавиты тӑхи  эвӑӆт программайт па проектӑт пиԯа рәпитты хә Вячеслав Кондин па округев оса тӑхет штаб хуща рәпитты хуят, «Новости Югры» газета вән кәща хә Владимир Меркушев юхтыйӆсӑӊӑн.

Вән кєр тыӆӑщ 10-мит хӑтӑӆн Нижневар­товск вош «Нюӆ х» нємпи ӛращты вєра вәнӆтӑты па рўтьщӑты тӑхи пўӊӑӆн Вурӊа мӑӊхӑтӆ постӑсы.