№ 12 (3528) - 2019

Тӑм ванӑн хӑнты мир ай тохтур нє Раиса Васильевна Головина (Нёмысова) 50 оӆа йис. Ӆўв 25 оӆ мӑр мир лекщитум вєр пийн ма йиты округ леккар хотн рәпитӆ.

Лыпӑт тыӆӑщ кимит хӑтӆ вўш эвӑӆт па иса хәтмит хӑтӆ вўш вәнта мўӊ округев ӆуватн вәӆты айкеӆӑт ӑкӑтты хӑннєхуятӑт мўвӑт-йиӊкӑт ӆавӑӆты щирӑт вантты Ёмвош – Сәрханӆ – Нижневартовск – Ӆаӊкипос вошӑт хўват ӊхсӑт па хӑщум хӑтӑӆн Пойковской вошн Нефте­юган­ской районӑн вәсӑт. Мосӆ лупты, хуты тӑмӑщ мўвӑт-йиӊкӑт артаӆӑты ванӆтупсы щи хӑтӆӑтн нємасыя округев вән кәщаитн мўвтєӆ мир XXIII-мит пўш «Спасти и сохранить» нємуп мӑӊхӑтӆ пӑта ӆэщӑтсы. 

Сәрханӆ вошн нампры пайт сыстамтӑсӑт

Тӑм ванӑн Ёмвошн «Югра-Классик» нємуп хот йитн Югра мўвев мәш мӑӆты хәйт-нєӊӑт, мӑта хӑннєхәйт ма рәпитсӑт, ӆыв мӑӊхӑтӆэӆ пӑта мойӆӑсыйт. 

Сырыя округев эвӑӆт иха ӑктӑщум тох­турӑт еӆпийн Югра мў­вев кәща Наталья Ко­марова мӑӊхӑтӆэӆ пӑта ӆывеӆа м вўща ясӑӊ тәс па лупӑс: «Тӑм юхи хӑщум 2018-мит оӆн Югра хущи араттєӆн 22 895 няврєм сєма питӑс. Щит пӑта Россия хон пєлӑк арсыр яӊкєм тӑхет кўтн ищиты нух питсўв. Мәш мӑӆты хӑн­нєхуятӑт тўӊщирӑ­ӊа па ма рәпитты пӑта округев ӆуватн тәп мур­тӑӊ хәйт-нєӊӑт ин сурма питӆӑт».

Лыпӑт єнумты тыӆӑщ 7-митн Ёмвошн шуши мир йис вәӆупсы, культура, вәнӆтӑты, мир мӑӆты па па вєрӑт тәты ёх иха ӑктӑщсӑт, ӆәӆн мўӊ мирӆўв пӑта вәӆум поступсэт йиӆпатты муй па йиӆуп поступсэт вўты. 

Округ кәща ӆӑӊкӑр хә Алексей Шипи­лов вўща вєрӑс: «Шуши мирӆўв еӆ вәӆупсы» пос­тупсэв хўвн вўсўв, ин­тӑм, мосӑӊ, щив йиӆуп вєрӑт оӆӑӊӑн хӑншты мосӆ. Щирн шєӊк ӆӑӊ­хаӆўв, ӆәӆн тӑмхӑтӆ нын иха инумӑсн, иёшн ат рәпитсӑты».

Ёмвош округ кәщайт мирхот вәс, щӑта путӑр мӑнӑс, муй щирн тӑм ӆўӊӑн няврємӑт рўтьщӑты питӆӑт.

Тӑм ӆўӊӑн 76 209 эви-пух (тәняӆ 2018-мит оӆн – 75 869 няврєм) арсыр мўвӑта рўтьщӑты-мӑӆты мӑн­ӆӑт. Рўтьщӑты вєр ӆэщӑт­ты пӑта округ бюджет вух эвӑӆт 2,3 миллиард шойт вух сухуптӑсы. Мєт сыры ай тыӆӑщ вух вўты семьяйтн єнмӑӆ­ты няврємӑт, щимӑщ 41 375 пушӑх, мӑӆты-рўтьщӑты хотӑта, Питы щорса мӑнӆӑт.

Лыпӑт єнумты тыӆӑщ 12-митн Россия па Ёмвошэв сєма питум хӑтӆӊӑн постӑсўв. Ёмвошэв 437 оӆа йис. 

Ёмвош кәща хә Мак­сим Ряшин вўща вєрӑс:
– Сєма питум хӑтӆэн пиӆа, мўӊ сорни, хура­мӑӊ Ёмвошэв! Тӑм ванӑн округ вуӆаӊ вошевн сот щурӑсмит хӑннєхә сєма питӑс. Юхи хӑщум яӊ оӆ мӑр 30 щурӑс хуята Ёмвошев аршӑка йис, ин тӑта 98 500 хуят вәӆ. Мўӊ м вошева Рос­сия па тӑхет эвӑӆт мир вәӆты па рәпитты юхӑтӆӑт. Вән пәмащипа нынана, Ёмвошевн вәӆ­ты па вещката рәпитты хуятӑт! Нын рәпатай­ӆан унтасн мўӊ вошев хурамӑӊа йиӆ.

Лыпӑт єнумты тыӆӑщ 1-митн Ёмвош Мўвтєӆ мир няврємӑт V-мит кӑсупсы оӆӊитсӑт. Тыв па хон пєлӑк 61 мўв эвӑӆт 650 рўщ няврєм кӑсты юхӑтсӑт.

Лыпӑт тыӆӑщ 11-мит хӑтӑӆн Ёмвошн «Айкеӆӑт па муй щирн ӆыв пиӆэӆа тӑм йиӆуп йисн рәпата вєрӑт мсыева вєрты рӑхӆ» нємпи кимит мўвтєӆ мирхот вәс. Щӑта арсыр па хон пєлкӑт эвӑӆт иха юхтум вуӆаӊ учёныйт ӑктӑщийӆсӑт. 

Наука вєрӑт тәты хӑн­нєхуятӑт еӆпийн Югра мўвев кәща нє Наталья Комарова айкеӆ вєрӑс. Ӆўв путӑртӑс, хуты м вўща ясӑӊ мосӆ китты Юнеско тӑхийн вәӆты ёхӆўва, мӑта хуятӑт ун­тасн ин Югра мўвевн тӑмӑщ мўвтєӆ мир вәй­тантупсэт кашӑӊ оӆ вєрты питсыйт. Иӆєм оӆ юхӆы Югра мўв дек­ларация нєпека округев правительства кәщайт ищиты арсыр йиӆуп поступсэт вўсӑт. 

Ас нопӑтты тыӆӑщ 30-мит хӑтӑӆн Ёмвошн «Югра» нємпи телевидение хўват округ кәща ими Наталья Комарова мир пиӆа путӑртӑс. Тыв оса тӑхетн рәпитты хуятӑт, айкеӆ хӑншты ёх па айӆат хӑннєхәйт ӑкумсӑт.

Хӑнты нє Любовь Николаевна Сенгепова Касум вош пәӆьницайн 2011-мит оӆ вўш эвӑӆт ай тохтура вәӆ, щи вәнты Вўтвош пәӆьницайн рәпитӑс.

Вән кєр тыӆӑщ оӆӑӊ хӑтӆӑтн Анеева кәртӑн Сўмӑтвош районӑн вәсум па шушия вәӆты йисӑӊ-нәптӑӊ вухаӆь ики Николай Павлович Сянклин пиӆа вәйтантыйӆсум па путрємӑсум. Мосӆ лупты, хуты тӑм хә мкєм арат оӆ мӑр арсыр тӑхетн вәӆупсы хўватн ай тохтура вәс па сыр-сыр мәш вєрӑт мӑӆтман рәпитӑс. Мӑта ай кәрта Сўмӑтвош район ӆуватн кәща ёхӆаӆн китыйӆсы, иса щи тӑхийн вәс, ай тохтур рәпатайӆаӆ ӆэщӑтӑс. 

Тӑм оӆ Ас нопӑтты тыӆӑщ 10-митн культурология вєрн учёной, Ём­вошн вәӆты хӑнты нє Наталья Величко сєма питум хӑтӆӑӆ вўш эвӑӆт 50 оӆ постӑс. Ӆўв хәс вет муӆтас оӆ научной рәпата тәӆ, округ ӆуваттыйн ӑшколайтн рәт ясӑӊа па литература вєрӑта вәнӆтӑты хуятӑт пиӆа рәпитӆ, кўш ясӑӊӑн, кўш нумсӑӊ нєпекӑтн нётӆ.

Щиты Раиса Васильевна Головина (Нёмысова) оӆӑӊӑн лупты рӑхӆ. Вантэ, ӆўв айтєӆн тарум хуята єнмӑс, 13 оӆ ӆуват пурайн шәкащты няврєма хӑщӑс, тәп вәӆупсыйн так нумсӑтн вәс – м хӑннєхәя, м ӑӊкия, м ай тохтура йис. Лыпӑт єнумты тыӆӑщ 14-митн тӑм хӑнты ими 50 оӆ постӑс.

Мўң ӑшколаев няврємӑт Ёмвош район Селиярово кәрт эвӑт мєт оӑң пўш «Ремёсла и промыслы: прошлое и настоящее» нємуп мирхота ңхсӑт, щи ут тӑм оӆ товийн Ёмвош ремёслайт хотн мӑнӑс. Мос лупты, щимӑщ мирхот кашӑң о вєрӑнты, ән аршӑк няврєм па айат ёх пурмӑсӑт вєрты ат вўнтӑт. Арсыр вошӑт па кәртӑт эвӑт вєртутӑң эвет па пухӑт ӑктӑщийсӑт, ыв пурмӑс вєрты вєр оӑңӑн нумсӑң путрӑт путӑртсӑт па ыв вєрум пурмӑс­а мирхотӑң ёха вантӑсӑт. 

Лыпӑт тыӆӑщ 5-митн Ём­вошн йис тӑхет вәньӆьман тӑй­ты щира нєпека хӑншты вєр оӆӑӊӑн мирхот вәс. 

Щи хӑтӆӑн экспертной совет тӑхи ёх ӆапӑт вохты нєпек нух вантсӑт. Иса китум нєпекӑт кўтн тәп ит пирисӑт, щит «Нэӊэ» нєм­пи юрн мир ар. Тӑм нєпек Тайна Юрьевна Карымова китӑс. 

1999-мит оӆ вўш эвӑӆт «Торум Маа» йис пурмӑсӑт ӑкӑтты па шавиты хот рәпатнекӑт әмӑщ вӑнӆтупсэт тумпийн мосты вәнӆтӑты хӑрӑт ӆэщӑтӆӑт.  Шуши мирӆўв йис пурмӑсӑт йиӆпатты щира ӆыв Ёмвош округев вошӑт па кәртӑт эвӑӆт йис вєрӑт ма вәты хӑннєхуятӑт вохӆӑт, ӆәӆн ванӆтӑты, хутыса йис щирн сыр-сыр пурмӑсӑт вєрсыйт. 

Тӑта ӆӑпи сєвсӑт, ню­хи хот ӆыпи пурмӑ­сӑт ӆэщӑтсӑт, сәнӑт ёнт­сӑт, вой-хўӆ веӆпӑсӆӑты вєра нємасыя щўӊкӑт вєрсӑт, увӑс мир няврєм пӑта сыр-сыр юнтутӑт па па мосты йис щирӑт йиӆпатсӑт.