№ 22 (3538) - 2019

Васы мӑнты тыӆӑщ юхи хӑщум хӑтӑӆн Югорской государственной университет хуща округев полиция кәща Василий Романица па административной правонарушения вєрӑт йира вўты оса тӑхи ёх йиӆуп щирн мирхота ӑктӑщийӆсӑт. 

Югра мўв ӆуваттыйн атум вєрӑт йира вўты щира па щи оӆӑӊӑн путӑртты кєша нєма­сыя вет тӑхи ёх вохсы. Щит Югра мўв па округ хўваттыйн вош кәщайт, ЮГУ эвӑӆт ёх, полиция имет-икет, прокуратура хуятӑт па атум, пӑӆтап вєрӑт оӆӑӊӑн ӆєрамтты ёх вәсӑт.

Кашӑӊ оӆ етшӑты еӆпийн Югра мўв губернатор ими Наталья Комарова округ хўваттыйн айкеӑт эщӑтты ёх пиӆа вәйтантыйӆ, ән мўӊ иньщӑсты ясӑӊӆўв юхы лупты. Тӑм оӆн ищиты Ас потты тыӑщ 12-мит хӑтӑн «Югра» нємуп телерадиокомпания хотн Ёмвошӑӊ мўвевн вәӆты газета, телевидения, радива па интернет хўват айт ӆэщӑтты 50 муӆтас тӑхи ёх вәйтантупсыя ӑктӑщийсӑт. Иха ӆўӊӑтты ки, тӑта соткєм хӑннєхә вәс.

Россия мўвн рәпитты Франция Посол ими Сильвия Берманн Ёмвошн «Торум Маа» йис пурмӑсӑт шавиман тӑйты тӑхийн оса вєрӑт тәты шуши мир пиӆа вәйтантыӆӑс. 

«Торум Маа» йис пурмӑсӑт шавиман тӑйты тӑхи, «Югра ӆыӆ­ӊуптӑты» оса тӑхи кә­ща нє Людмила Ал­фё­рова путӑртсӑӆэ, муй­сӑр рәт ясӊӑт әхтыйн вәйтантупсэт вә­­сӑт. Щӑӆта «Югра ӆыӆ­ӊуп­тӑты» тӑхийн кӑпӑртты мир ар оӆ мӑр Ёмвош округ правительства хуща рәпитты хуятӑт пиӆа кӑпӑртӆӑт. Тӑм о мӑр тәп оса тӑхи ёх унтасн 30 мутас вән вәйтантупсы, мирхо­тӑт, вәнтӑты хӑрӑт па мӑңхӑтӑт вєрсӑт. 

Ас потты тыӑщ 11-митн «Югра» нємпи ай­кеӑт ӑкӑтты тӑхийн вәйтантупсы вәс. Тӑм хӑт Югра мўв ыв саттэа вєр тӑйты ёх нётупсэт мӑты тӑхи ёх кәща Сергей Стручков, Москва хон вошӑң «Синергия» нємпи университет кәща ӑңкӑр хә Арсен Касумян па Югра мўв ўв саттэа вєр тӑй­ты айат хә Сергей Полыгалов айт тәсӑт.

Ёмвошн Ас потты тыащ 8-мит па 9-мит хӑ­тӑңӑн мӑр «ЮграТур 2019» 18-мит пўш нємасыя туристической вантупсы вәс. Тӑм вәйтантупсыя о ўңта ар хӑннєхә юхтый. Ин иса Россия мўв вән вошӑт па округев эвӑт мойң ёх пиӆа рәпитты хуятӑт тыв ӑкмийсӑт.  

Вән ӆащкам хотн ар нюки хот хурасуп утыет омсӑӆтумӑт па щи утӑт ӆыпийн Югра мўв кашӑӊ район эвӑӆт юхтум ёх ванӆтӑсӑт, муйсӑр әмӑщ вєрӑт ӆыв мойӊ ёх кєша вєрӆӑт. 

Кашӑӊ оӆ округевн ӑшколайн вәнӆтыйӆты няврємӑт кўтн рәт ясӊӑт әхтыйн кӑсты щирӑт ӆэщӑтыйӆӆыйт. Тӑм пўш щимӑщ кӑсупсы кол­леджӑтн вәнӆтыйӆты айӆат ёх кўтн вєрӑнтсы. 

Рәпата кӑншты – щит ӆавӑрт вєр, итәхӑт хўв мӑр щит кӑншӆӑт. Интӑм хӑншӆўв, хутыса мосӆ щит ёша павӑтты. Оӆӊӑӆн – щит ӆәхсӑт па рәт ёх кўтн, щӑӆта телевидения, газетайт па интернет хўват. Интернетн щимӑщ тӑхетн рәпата вәйтты рӑхӆ: www.deptrud.admhmao.ru, http://job.dznhmao.ru, www.trudvsem.ru.

Нын рәпата кӑншты ӆӑӊхаӆты ки муй па муӆты вєра вәнӆтыйӆ­ты, рәпата кӑншты государственной тӑхия юхтаты. Щӑта рәпитты ёх нынана нётӆӑт:

Ас потты тыӆӑщ 8-мит хӑтӆӑн «Торум Маа» тӑхийн вухаӆь мир вуӆаӊ поэт хә Юван Шесталов нәмӑӆмӑсы. Вантэ, 2011-мит оӆн Ас потты тыӆӑщ 5-мит хӑтӆӑн Юван Николаевич ӑнтәма йис. Щимӑщ вәйтантупсы музейн рәпитты хуятӑт ветмит пўш вєрсӑт. Мойӊа щив оса мир па технолого-педагогической колледжӑн вәнӆтыйӆты айӆат ёх юхтыйӆсӑт. Вәйтантупсы музей кәща ӆӑӊкӑр нє Эрика Сургутскова тәс.

Тӑм о финно-угорской ясңӑтн путрӑт, стихӑт хӑншты ёх нємасыя литературной премия ёша хоумсӑт. Щит хӑнты няврємӑт стихӑт хӑншты нє, учёной нє Валентина Соловар, удмуртской поэтесса Ирина Самигулова па мордовской писатель Геннадий Гребенцов. 

Щи оӑңӑн Ас потты тыӑщ 1-митн уша йис. Вантэ, щи хӑтӑн фин­но-угрӑт удмурт мир писатель Кузебей Герд оӑңӑн нәмӑмӑӑт, ўв 1937-мит он нӑртамы щаврамсы. 

Ас потты тыӑщ 3-митн Ёмвош район Шапша кәртӑн Россия мўвев арсыр мират иха әхсӑңа вәты хӑт постӑты пӑта етнхот вәс.

Тӑм кәрт кәща нє Лю­бовь Овчерюкова кәртӑң па мойң ёха вўща ясӑң лупӑс, ән арсыр мирӑт еы кўтэн әхсӑңа ат вәсӑт, иха тарма па вещката ат рәпитсӑт Россия мўвев пӑта па хотан иса ма ат вә.

Васы мӑнты тыӑщ 31-мит хӑтӑн Мўв-Авӑт па Хӑннєхә нємпи музей хуща округ киникайт ўңӑтты хот 85 оа вум пурайн вантупсы вәс.

Тыв юхтум ёха щи киникайт ўңӑтты хот кәща ӑңкӑр нє Светла­на Волженина вўща ясӑң лупӑс:
– Тӑмхӑт вуаң хӑт – мўң округ киникайт ўңӑтты хотэв ёх Мўв-Авӑт па Хӑннєхә музей хуща вантупсы эщӑтсӑт. Мос лупты, хуты 1936-мит о вўш эвӑт 1960-мит о вәнты округ киникайт ўңӑт­ты хотэв краеведческой музей (ин Мўв-Авӑт па Хӑннєхә нємпи музей) хуща вәс. Тӑмхӑт мўң йипа тыв юхӑтсўв па вантупсы эщӑтсўв.

Ас потты тыӆӑщ 19-митн округ кәща нє Наталья Комарова дума мирхотн 2019-мит оӆ мӑр правительства рәпата оӆӑӊӑн ай тәс. Мирхота округ дума депутатӑт, оса тӑхет ёх па мўвев вуӆаӊ хуятӑт ӑктӑщсӑт.

Оӆӊӑӆн Югра мўв кә­ща нє инвестиционной вєрӑт оӆӑӊӑн ясӑӊ лупӑс.  Щи вєр унтасн тӑм оӆ ок­руга арсыр вєрӑт щирн 939,4 миллиард арат шойт инвестиция вух тӑ­руптӑсы. Щит мўв иӆпи питы вуй па газ нух таӆты вєрӑт щирн, электроэнергетика, хо­тӑт, ӛшӑт омӑсты вєрӑтн, Интернет ӆэщӑтты, йи­ӆуп промышленной тӑ­хет пўнштыйн. 

Хәӆум хопты кирум әхӑӆн Светлана Петровна Пяк (эви опращ нємӆ Молданова) омӑсӆ. Тӑм имие ӑӊки, щащи. Ӆўв нәптӑӆ вәӆты пиӆӑӆ пиӆа пиӆӑӊ кӑт пухие Игорь па Илья єнмӑӆсӑӊӑн. 

Тӑм оӆ товийн, ай кєр тыӆӑщ оӆӑӊ хӑтӆӑтн, Игрим вошн Сўмӑтвош районӑн рәпатам щирн вәсум па арсыр айкеӆӑт ӑкӑтсум. Мєт оӆӑӊӑн вўтьщӑӆум вән пәмащипа ясӑӊ шуши мир вєрӑнтты хот кәща нєӊа Галина Николаевна Вынгилевая лупты. Ӆўв шєӊк сӑмӑӊа мӑнєм айкеӆӑт ӑкӑтты нётӑс па ӆўв унтасӑӆн путрӑӊ вухаӆят пиӆа вәйтантыйӆсум па сыр-сыр литературной вәйтантупсэт ӆэщӑтсум. 

Нуви сӑӊхум район Ваньщавӑт кәртӑн вәӆты нє Анна Валерьевна Кондина (Стольникова) тӑм ванӑн 50 оӆа йис. Ӆўв ар оӆ Ваньщавӑт кәртӑӊ кўлупн ух нєӊа па кәрт кәщая вәс. Щи тумпи хәс муӆтас оӆ няврємӑт хӑтӆ мӑр ӆавӑӆты хотн рәпитӑс. Ин ӆўв оӆӊӑӆн хӑншӆум.

Нӆмет хӑтӆӑн Ас потты тыӑщн емӑӊхӑтӆ вус, рўщ щирн ки ӆўв нэмӆ «День народного единства». Щи хӑтӆ щира мўң ха ӑктӑщийӆсўв, катра кўлуплэӊкевн иха пӑсaн верыӆысўв па шай еньщсўв, умӑщ птӑр птӑртсўв. 

Ма нємєм Лола, опращ нємєм Асалова. Интӑм 16 оӆа йисум. Ӑшколайн 9-мит класс вәнты вәнӆтыйӆсум, интӑм Нуви сӑӊхум вош политехнической колледжӑн пушхӑт хӑтӆ мӑр ӆавӑӆты хуята вәнӆтыйӆӆум. 

«Нумсӑӊ ёх» рўтьщӑты хӑра ма 2012-мит оӆ вўш эвӑӆт юхтыйӆӆум. Щи тумпи итәх щосн Касумн тӑм ёхӆам пиӆа ущхўӆь якты хотӑт ӆэщӑтӆўв па мира ванӆтӑӆўв. 

Ма нємєм Людмила Павловна Тасьманова. 16 оӆа йисум. Касумн рәтӆам пиӆа вәӆӆум.

Интӑм Нуви сӑӊ­хум воша хӑтӆ мӑр пушхӑт ӆавӑӆты нєӊа вәнӆтыйӆты мӑнӆум. Тәп ӛращты вєрӑта вәнӆтӑты хуята мєт ву­ратӆум йиты. Щит пӑта оӆ мӑнӆ, аӆпа, нумсєм тывӆ. Вантэ, мӑнєма шуши мир ӛращты кӑсупсыйн кӑсты шєӊк әмӑщ. Щи вєрн еӆӆы вәӆты нәмӑсӆум.

2014-мит оӆ вўш эвӑӆт ма тӑм хурамӑӊ па шитам тӑхия рўть­щӑты юхӑтӆум. Тӑта хӑнты мир якӑт якты, арӑт ариты вәнӆтыйӆ­сум. Рәт ясӑӊӑн путӑртты па хӑншты тӑта ищи партӆаюв, щит м. Ай­кємн хӑнты ясӑӊӑн путӑртӆўв. 

Ма нємєм Татьяна Владимировна Рандымова. Ма 13 оӆа йисум. «Нумсӑӊ ёх» нємпи ӆўӊ пурайн няврємӑт пӑта ӆэщӑтум рўтьщӑты тӑхия ветмит пўш юхтыйӆӆум.

Тӑта әмӑщ рўтьщӑты. Сӑмӑӊ па нявлӑк вәнӆтӑты нєӊӑт па хәйт мўӊ пиӆэва рәпитӆӑт. Щит Наталья Алексеевна па Светлана Ивановна, Елена Терентьевна па Марина Викторовна па па м ёхӆўв. 
Ӆапӑтӆаюв тӑта ищи єпӆӑӊа. Ӆєтутӆав Екатерина Михай­ловна па Зоя Степановна кавӑр­тӆӑӊӑн. Пәмащипа ӆынана.

Ма нємєм Диля. «Хӑнты ясӑӊ» газетаева мєт оӆӑӊ путӑр 5-мит классӑн  вәнӆтыйӆмєм пурайн хӑншсум. Щи пура вўш эвӑӆт хӑнты газетайн рәпитты нєӊӑтн ӆэщӑтум айкеӑт хӑншты вєра вәнтӑты хӑрӑтн вәнӆтыйӆӆум. Интӑм ма 8-мит классӑн вәӆӆум.

Ма Касум эви Юлия Павловна Тасьманова. Ма 13 оӆа йисум, Касум ӑшколайн 7-мит клӑссӑн вәнӆтыйӆӆум. «Нумсӑӊ ёх» ӆўӊ рўтьщӑты хӑра яӊмит пўш юхтыйӆӆум. Тӑта м па әмӑщ! Мўӊ пӑтэва арсыр ущхўӆь юнтутӑт па сыр-сыр партупсэт ӆэщӑтӆыйт. Иха навӑрӆўв па хәхӑӆӆўв, итәх пурайн воньщумута па тулха вәнта ӊхӆўв.

2015-мит о вўш эвӑӆт мўӊ, «Хӑнты ясӑң» па «Луима сэрипос» газетайӊӑн рәпитты хуятӑт, ай кәртӑтн вәнӆтыйӆты няврємӑт пӑта айкеӑт ӑкӑтты па хур вўты нємуп вәнтӑты хӑрӑт эщӑтты питсўв.

Щиты Сўмӑтвош район Тэк, эв па Саранпауль кәртӑтн, Нуви сӑңхум район Ваньщавӑт, Понавӑт па Касум вошӑтн, Манстӑр район Ным Няръёх кәртӑн па Ёмвош район Кышик кәртӑн ищимӑщ вәнӆтӑты вәйтантупсэт вєрсўв. Щи пийн няврємӑт хӑншум путрӑт «Хӑнты ясӑң» па «Луима сэрипос» газетайӊӑнӑн хӑнты, вухаӆь па рўщ ясңӑтн єсӑӆўв.