Хӑнты мир моньщӑт-путрӑт - хантыйские сказки, рассказы

Хўв па тарум пура оӆӊитӑӆ – тӑӆ.
Хиш мўвн, вәнт мўвн муй па нӛрум мўвн касӑӆты хӑннєхәя мӑрєма ӑн вәӆӆяӆ? Хӑния лупӆум: касӑӆты хӑннєхә щимӑщ ясӑӊ ӑн тӑйӆ. Тӑӆаӊ оӆ мӑр арсыр вєрӑт, рәпатайт вєрӆ. Ӆўв ёшӊӑӆ ха пунман омӑсты ӑн вєритӆ, ӆўвеӆа иса пурайн муӆты вєрты мосӆ. 

(Тӑм путӑр оӆӑӊ шәпӑт «Хӑн­ты ясӑӊ» газета 19, 20, 21-мит номерӑтн ӆўӊтаты!)

И пўш шай яньщман ма Тамара эвӑӆт иньщӑссум:

- Нӑӊ Гриша икиен муя сӑмӑӊа тӑйӆэн?
Ӆўв ӑн нәмӑсман имух­ты юхӆы лупӑс:

(Тӑм путӑр оӆӑӊ шәпӊӑн «Хӑнты ясӑӊ» газета 19, 20-мит номерӊӑнӑн ӆўӊтаты!)

Имет айтєӆн хот тӑйты вәнӆтыйӆсӑт, ин ӆыв нӛрум мўвн аӆӑӊ сахӑт нух киӆумтӆӑт па мєлӑк тови хӑтӆ мӑр етн вәнты хот вєрӆаӆа напӑтӆӑт. Вўӆы сухӑт тӑӆ мӑр тарум ищки вот эвӑӆт нух сорсӑт. Еӆӆы щитӑт ӆоньщӑӊ йиӊка пунӆыйт, м арат хӑтӆӑт мӑр щиты уӆӆӑт, вўӆы сухӑт пўнӆаӆ хуӆт лакӆӑт. Па пўнӆы сухӑт тӑнӑӆӆыйт, щӑӆта тывум нюки эвӑӆт тынщаӊӑт, ӆәмӑтсухӑт, нюки вейт, вўӆы кирты пурмӑсӑт ёнтӆыйт па вєрӆыйт. 

Увӑс вўӆы – хурамӑӊ войе, ӆўв пєӆэӆа хўв мӑр әмӑщ вантты. Кантеров хот пўӊӑӆн нӛрумн вўӆыӆаӆ веӆщи єтум па хӑтӆ пєӆы таӆӑсты ванши турн ӆєрӑт ӆєӆӑт. Па йис пура вўш эвӑӆт щи хурамӑӊ войт кўтн питы, нуви, хупшат ӆыӆӑӊ похлӑт сєма питӆӑт – щит ӆыв пушхиеӆаӆ. Вўӆы омӑсты пура шиваӆӑты ёх, аӆпа, ма итєма и нумӑсн вәӆӆӑт: щит мєт хурамӑӊ пура, хур иты пура. 

(Тӑм путӑр оӆӑӊ шәп «Хӑнты ясӑӊ» газета 19-мит номерн ӆўӊтаты!)

Вәлӑкщен хўв веӆпӑсӆуман вәс, веӆпӑс вєр ӆўв ма вәсӆэ. Тӑм йисн веӆпӑс хә шимӆа йис, веӆпӑс вой па вәшӑс. Вәлӑкщен Ас потты нувийн апщеӆ па пухӆ пиӆа вәнт кәртӑӆа юхтӑс. Пухӆ щи артӑн ртъяӊкєм оӆа йис, интернат эвӑӆт каникулая юхтӑс. Я, веӆпӑсӆӑты нумӑс щи тӑйсӑт. Тӑӆн хуты хўв, ӆєты нюхи мосӆ ӆэщӑтты. Вой павӑтты мосӆ. Вәнт хўват щи ӊхӆӑт вой пӑнт кӑншман. 

А. Н. Ачимов Угут вошн Сәрханӆ районӑн 1961-мит оӆн сєма питӑс. Ин ӆўв хотӑӊ ёхӆаӆ пиӆа Малый Юган юхан хонӑӊӑн «Ачимовы-1» нємуп ай вошн вәӆ. Вәӆтаӆ нәпӑт ӆўв иса пўш веӆпӑсӆӑс, 35 оӆ мӑр Яун-Ях община хуща. Няврємӆаӆ єнумсӑт, хиӆэӊа йис. Щит – путрӑӊ хӑннєхә, ӆўв мўӊ пиӆэва веӆпӑсӆаӆ оӆӑӊӑн путӑртӑс. Тәх путрӑт мўӊ тӑта щи хӑншӆӑӆўв.  

Мєт ар путӑр Андрей Нико­лае­вич кўрӑӊ войт па пўпет оӆӑӊӑн тӑйӆ. 

Йистєӆн хӑннєхә па хуят пєӆы вантмаӆн уша вєрӑс, муй щирн ма па тўӊа вәӆты мосӆ. Хӑнты мир хуща щимӑщ йис ясӑӊ шәпӑт тывсӑт. Щит хәнты хӑнты газетаевн хӑншман вәсӑт, ин ӆўӊтаты!

«Хӑнты ясӑӊ» газетаев ӆўӊӑтты ешӑк мирӆўв!
Ар оӆ юхӆы пєӆа мўӊ газетаев «Нх путӑр» рубрика єтӆийс. Щикєм м вєр! Ипўш хән Югра мўвев вуӆаӊ вєрӑт оӆӑӊӑн хӑншты?! Кашӑӊ хӑннєхә вәӆупсэӆ мӑр муӆты нх вєрӑт вәӆӆяӆӑт. Мєт ма питӆ, хән нын мўӊева щи нхты вєрӆӑн оӆӑӊӑн путрӑт китӆӑты ки, мўӊ имухты газетаевн хӑншӆӑӆўв. 
Щи пӑта, тынӑӊ шуши мирӆўв, әмӑщ па нхӑӊ путрӑт gazeta@khanty-yasang.ru электронной пәщтаева ӆавӑӆӆўв!

Кашӑӊ мир тарум па таксӑр хуят тӑйӆ. Катра йисн щимӑщ ёх оӆӑӊӑн мирев ар арисӑт, моньщ моньщсӑт. 

Ма ма нәмӆєм,
хән мўӊ кәртэва
васы пӑктӑт пиӆа
тухӑӆ тыйн юхтӑс
сыяӊ вещкат ясӑӊ:
– Ӆаӆь пӑрӑс!

Мӑрємум мир,
айӆ па вәнӆ,
шәкащум ёх:
ащиӆы, яйӆы ёх
кєна ӆаӆмӑс:
– Ӆаӆь пӑрӑс!

ма хәтӆӑс най,
хота юхтӑс уй.
Асн ӊкӑт рохӆӑт,
хутӊӑт әмща ўвӆӑт,
пӑӆӊӑт кўтн
әмща ӆоньщ хурпи
нуви тухӑӆӆаӆ ёвӑӆман
мира тәӆӑт:
– Ӆаӆь пӑрӑс!

Ими хиӆы                                 
Тынщаӊ ӆысӑн                       
Хәӆум пєӆӊа питса.                 
Хәӆум хӑрщи пєӆӊа                
Әхӑӆа кирсӑӆэ.                         

Хәӆум тухӆӑӊ воен                
Нәмӑӆта щи тәӆы.                    
Войӆаӆ хӑрщатсӑӆэ,                  
Тухӆӑӊ хопа щэӆсэӆ.                  

Пирӑщ вурӊа ими
Йиӆуп нёӆӑӆ пӑстӑӆ,
Апрӑӊ ими хиӆы 
Кўвлӑӊ нёӆа щи ӆєӆ.

Вәнт пай пӑнӑн тәтӆ,
Щорӑс кўтпа питӆ, 
Вәнт пая вәӆмӑтӑӆ.