Ас нопӑтты тыӑщ Сәрхан район Русскинская кәрта арӑң-якӑң па тынєсты хӑр «Увертюра снежного края» нємпи вантупсыя яңхмємн ма путрӑң па әмӑщ хӑншӑң щаня ёх ернасӑн хӑнты имие пиа вәтӑңа йисум. Щит Зоя Николаевна Молданова.

Зоя Николаевна Сы­томино кәртан хәс вет мутас тӑ хоттє ёха пиа вә. Сєма питум мўве Щаня юхан. Ӑңке-аще щи пурайн Кевн яңхсӑңӑн, щирн ай эвие 1964-мит о лыпӑт хойты тыӑщн ищи Кевн сєма питӑс. Хәум тӑа пушхие юв-ман ӑңке-аще вошн вәты хӑщсӑңӑн. Аще – хот вєрты тӑхийн хәьмӑң тӑ рәпитӑс, ӑңке – хот рәпата вєрман юн вәс. Щи кўтн пиыеңӑн ипўша сўс па тови пурайн Щаня юханӑн, ўң пурайн Асн хў веман яңхсӑңӑн.

1983-мит он айат Зоя нєңие ӑшкола етшуптӑс. (Мос ястаты, хуты щи пура вўш эвӑт 30 о мӑнӑс.)

Ӑшкола етшуптум юпийн айат хӑнты нєңие еы вән-тыйты мӑныӑс, тәп аще ӑнтәма йис, щирн Зоя ӑңкеа нётты юхы кєрӑс. Кәртӑн арсыр тӑхетн: ӑшколайн, хӑт мӑр няврємӑт авӑты хотн, кина вантаты тӑхийн кассира рәпитӑс. Ӛхӑтшӑк Василий Афа­насьевич Молданов пиа вәтаңа йис па пиые пиа Сыто-мино кәрта вәты-хоты кӑсӑс. Ин вәнты ын ияха катӑсман вәӑңӑн, хәум няврєм єнматсӑңӑн. Вән пухӑн Роман, 25 тӑа йис – рәпитӑ. Кимит Вика эвӑн – Югорской уни­верситетн психоло­га вәнтый. Ай пухӑн Святослав – ӑшколая яңха. Няврєма ӑшколайн хулыева яма вәнтыйсӑт. Вән пухӑн математика урок яма тӑйсӑэ, эвӑн медико-биологической хӑншум рәпата пӑты кимит тӑхи район хуща вўйяс. Ин ай пухӑн ищи яма вәнтый.

Интӑм Зоя Николаев­на Сытомино кәрт кўлупн «Ӛмӑщ нє» нємпи тӑхийн арсыр йис пурмӑ-сӑт, якты па яриты вєрӑ-та вәнтаты нєңа вә. ўв ясӑңа щирн, Сы-томино кәртӑн щурӑс нясот мутас хӑннєхә вә, щи кўтн кӑтсот мутас хӑнты хуятўв. Сытомино вош – щит рўщ вош, хӑнты мир йис культура вєрӑт шєңк авӑрт нух аумты, бюджет вух иса ӑнтәм. Тәп апрӑң хӑнты нєңие мирев катра вәупсыя, культура вєрӑта иса пу-райн сӑман тасы. Щит пӑты Зоя Николаевна кәртӑң хӑнтэт ӑкӑтты питӑс, ән яха кўтэн путӑртты, увӑс мир емӑңхӑтӑт, вәйтантуп-сэт ияха катасман эщӑтты. ыв пиєа вантман кәртӑң няв-рємиет ищи йис пур-мӑсӑт вєрты, якӑт, арӑт вәнтаты питсӑт. Ияха Лямино емӑң юхана вән поры вєрты яңхӑт, финно-угорской емӑң-хӑтӑт эщӑтӑт, «Спа­сти и сохранить» нємпи акция ищи вєрӑнтӑт. Тӑм пўш ыв «Скво­речник» нємпи вәйтан-тупсы эщӑтыйсӑт. Зоя Николаевна ике тухаң вой хотӑт хӑнты хӑншэтн щурӑтсаэвән хуятӑт няврємиет пиа вєрум ута юха єхӑтсӑт. Вантэ, хуты­са вән хуятӑт вєрӑт няврємиет имухты ищиты нётты ӑңхаӑт.

Еы Зоя Николаев­на тыштуман лу-пӑс: «Мўң щикўш ӑң-хаўв хӑнты мир йис культура вєрӑт шавиман еы тәты, тәп вухы иса авӑрт рәпитты. Яңхты-мӑнты ӛха ищи ӑн тӑйўв. Тәх пурайн мосӑң па кәртӑн муты емӑң-хӑт эщӑты, мўңева па иса авӑрт щив мӑнты. ӑңхаўв, ән кәщайт мўң хӑнты вәупсэв еы тәты ат нётсӑт. Ван­тэ, тәп ияха катасман йис культура вєрӑт еы вәты питӑт. Сытоми­но кәртӑн вәты мир мўң эщӑтум емӑңхӑт-ата иса юхӑтӑт, ывеа әмӑщ мўң пиэва вәйтантыйты. Мирэв юхтыйӑт щит шєңк ям! Щи тумпийн ар­сыр вән кәртӑтн, вошатн якӑт, арӑт эщӑтты нємасыя хӑннєхә рә-питӑ. Мўң кәртыевн щимӑщ хӑннєхә ӑнтәм. Тӑмхӑт мўңева хӑнты ясӑң вәнтӑты нє, нарӑс юхн юнтты па щи вєра вәнтаты хуят ищи мос. Кәртэвн па щимӑщ хуят иса ӑнтәм. Щит пӑты мос, ән вәнтаты тӑхет етшуптум айӑт ёх ай воша юхы рәпитты ат йисӑт. Ияха ӑктӑщты, ияха яңхты питўв ки, мўң няврємўв ищи вў-ратты питӑт йис увӑс мир вәупсы вәнтаты. Мосӑң щиты хӑнты мир вәупсы, йис культу­ра вєрӑт еы вәты питӑт.

Еы «Увертюра снеж­ного края» нємпи арӑң-якӑң па тынєсты хӑр вантупсы оӑңӑн Зоя Николаевна ар ям ясңӑт лупӑс. Вантэ, ыв тӑм пўш мєт оӑң рәт кәрта эвӑт па кәртӑн эщӑ-тум емӑңхӑта вохсы. Щит пӑты ыв сӑмаа щикєм ям па амтӑң. Кўтэн яма путӑртсӑт, вӑнтсӑт муй щирн ка-шӑң вошн хӑнтэт вә-ӑт, муйсар ясӑңӑн путӑртӑт, хутыса якӑт па ариӑт. Вантэ, кашӑң хӑннєхә хуты вә – щи вәупсэ, йис вєра, яка, ара мойң ёх ещӑт ванта.

Мyвтє увӑс мир емӑңхӑт пӑты ма ӑңхаум тӑм сӑмаң, нявлак имия вўща ясңӑт китты па ястаты: «Уяңа, пищӑңа ар о мӑр хура-мӑң увӑс мўвн вәты па ищиты апрӑңа шуши мир йис культура вєрӑт еы тәты!»