Сәрхан районӑн Русскинской кәртӑң йиуп кәща хә Александр Сытов пиа вәйтантыйсум па путӑртсум, хуты тӑм юхи хӑщум оӑтн ыв хущеа хӑннєхуятӑт вәӑт.
– Александр Владимирович, муй щирн па хән нӑң Русскинской администрация хот кәщая йисӑн?
– Лыпӑт хойты тыӑщ нивӑмит хӑтӑн тӑта кәртӑң кәща пирисупсы вәс. Русскинской па ўв єпӑн вәты хӑннєхуятӑт араттєн ёшпос пунсӑт, ән ма тӑм кәртӑң кәщая ат йисум. Щи вўш эвӑт тӑм тӑхийн щи рәпитум. Сыры оӑтн ищи тӑм администрация хот кәща ӑңкӑр хәя вәсум па шуши хуятӑт нўша вєрӑт яма вәйтум. ыв мӑнєм тыв пирисӑт, ма па Русскинской кәртӑң ёх вәупсы щирӑт вєритты кємӑн ямашӑк эщӑтум.
– Тӑмӑщ шуши мирӑт ыв кўтєн куӑщты кӑсупсэт, апа, нын Русскинской кәртӑн хущи оӑң пўш вєрсыйт?
– Кашӑң о мӑр ай кєр тыӑщ юхи хӑщум хӑтӑтн мўң кәртєвӑн «Вой-хў вепӑсӑты па вўєң ёх» емӑңхӑтӑт мӑнӑт. Щи пурайн вєра ар хӑнты вәнт кәрта эвӑт тыв юхӑтӑт па вўєң әхӑтн ыв кўтєн кӑсӑт. Ай кєр тыӑщ 2013-мит он щимӑщ кӑсупсэт 41-мит пўш вєрсыйт. Щи емӑңхӑт мӑнты пурайн тыв юхӑтты хӑнтыўв ищи ӛра-щома ыв кўтєн мир ещат вантӑӑт па кулӑщӑт. Тәп щит пӑта мўң Ёмвош округев кәща ёхўв нумӑс вєрсӑт: тӑм о вўш эвӑт па еы иса Русскинской кәртӑн айат ёх кулӑщты кӑсупсэт эщӑтты. Тӑмӑщ кӑсты щир шуши мирӑт пӑта – щит хӑнты ёхўв культура па вәупсы щир еы тӑйты хурас. Тӑм йисн щи оӑңӑн нәмӑсты ки ӑн питўв, щиты иса арсыр кӑсупсэт, мӑта утӑт увӑс ёх сырыя тӑйсӑт, юрємӑты вєритўв. Щит пӑта тӑмиты кӑсты вєр шєңк мос.
– Александр Владимирович, муйсӑр тӑхет эвӑт айат хӑнты ёх тыв кӑсты юхӑтсӑт?
– Округев тӑмӑщ уватн кулӑщты кӑсупсы тӑта, Русскинской кәртэвӑн, нємасыя вєрсўв, вантэ, ар пєлӑк хӑнты мир мўң вәнт кәртўвн вә па ывеа тӑм пурайн кєншӑк тыв ияха юхӑтты. Щи тумпийн мўң «ЮграМегаСпорт» па арсыр тӑхет сайт хущи Интернет хўват айкеӑт китсўв, хуты Сәрхан районӑн Русскинской кәртӑн «Нюл тӑхи» нємуп кӑсупсэт айат ёхўв кўтн мӑнты питӑт. Щит пӑта тӑмхӑт округев арсыр районӑт эвӑт ӑктӑщум айат ёх хӑнтэт эвӑт ыв кўтєн ӛра-щома мира вантӑӑт.
– Тӑмхӑт нын Русскинской кәртӑн хущи муй арат хӑннєхә вә?
– Русскинской па вән кәртӑтн вәты хӑнтэт пиа араттєн 1862 хӑннєхә тӑйўв, ыв кўтє эвӑт щурӑскєм хӑнты. Щи хӑннєхуятўв иса вәнт кәртӑт хущи рәт щирн мущӑтум мўван вәӑт, вой-хў вепӑсаӑт па юкан вўыа авӑӑт. Тыв тәп пура-пурайн ӑшколая няврєма вантты яңхӑт, єтутӑт муйт апка эвӑт әтӑт па пәьница хота мәша артаӑты ўңємийӑт. Русскинской кәртэв – щит хӑнты кәртые. Щит пӑта вәнт эвӑт тыв юхтыйты хӑнтыўв кәртӑң рўтьщӑты хотн рәпитты ёхўвн сӑмӑңа тӑйыйт. ыв эвӑтэа арсыр моньщ, йис путӑр муй сыр-сыр арӑт нух хӑншыйт па ӛхӑт щитӑт емӑңхӑтӑт пурайн ияха ӑктӑщум хӑннєхуятӑт ещат моньщайт муй ариайт.
– Нын кәртӑн хущи па муй щирн хуятӑт вәты хотӑтн мӑыйт?
– Кашӑң тӑхийн Россия уватн вәты хот мущӑтты вєра авӑрт. Мўң хущева шуши мирӑт пӑта щимӑщ вєр еша кєншӑка йис. Тӑм йисн, вантэ, хӑнтэт субсидия щирн ывеа хот әтты щир тӑйӑт. Ма нәмӑстємӑн, рӑх лупты щи вєр оӑңӑн, хуты Русскинской кәртэвӑн 20 арсыр мир вә па мўң кўтєвӑн иса яма па вещката вәўв. Сыр-сыр емӑңхӑтӑт иса ияха эщӑтўв па постӑўв. Хән па хӑнты емӑңхӑтӑт муй кӑсупсэт тӑта мӑнӑт, ыв кәртӑң хӑннєхуятўва вән амӑт тәӑт. Ин тӑта йиуп ар йитпи кев хот омӑсы. Щи ута ешавә катрая ювўм хотӑт эвӑт кәртӑң ёхўв семьяйа пиа касӑты питӑт. Ма щирємӑн, кашӑң вєр артауман тӑйты мос, щи пурайн вәты па путӑртты хуятӑт пиа кєншӑк. Хән хӑннєхә нӑң эвӑтэн нётупсы вохӑ, ўвеа нётты мос. Щи пурайн нӑңєна ям па ўвеа ищи шєңк ям!
Владимир Енов
Хурӑтн: А.В. Сытов; хӑнты айат хәйңӑн катӑсыйты вўтщасңӑн.