Ар о Нуви сӑңхум районӑн Тўкъякӑң кәртӑн Георгий Матвеевич Гришкин ух хәя вә. Вәщ тыӑщн щив яңхмємн ўве арсыр вєрӑт оӑңӑн иньщӑссєм. Мєт сыры уша вєрты ӑңхасум, муй щирн кәртые хущи 220-мит оа ювум емӑңхӑт мӑнӑс?
– Хўв мӑр щи вєрев эщӑтсўв, ма щирємн, емӑңхӑтэв яма тывӑс. Муй ӑңхасўв, иса вєрсўв. Яңкєм о йир-пори емӑң тӑхийн ӑн вєрӑнтыйсўв, Матвей Романович ащєм интум Тав нюн щит вєрӑс. ОТРК «Югра» хущи рәпитты ёх щи ут киная вўсӑт.
– Хәясєм, товийн Ёмвош округ кәща нє Наталья Комарова Тўкъякӑңа юхтыӑс па мирхотн лупӑс, сўс вәнты тӑта интернет вєры.
– Наталья Владимировна вәум артӑн районной кәщайт ясӑң мӑсӑт, хуты лыпӑт хойты тыӑщн щит вєры. ўңӑн щи ут эщӑтты ёх юхтыйсӑт па кәрт кўтўпн вышка омӑссӑт. Ямкєм хўвн «Югра» телеканал вантты пӑты ищи щимӑщ ут омӑссы, тәп интум вәнты ӑн рәпит. Тӑм пўш щит рәпитты пӑты йиуп пурмӑсӑт тәсыйт, вәщ тыӑщ яртъяңмит хӑтӑн Нуви сӑңхум эвӑт ёх юхӑтӑт па эщӑтӑт. Щи юпийн 10-12-кєм государственной каналӑт вантты питўв. Интернет вєрты юпийн сотовой хушапўв интум киньщи мєт яма рәпитты питӑт. Вантэ, тӑм йисн карты ке такы вәты иса атум. Тӑн Понавӑтн антенна шўкатӑс па апӑт мӑр картке хўват путӑртты щир ӑнтәм вәс. Шәк щи вантсўв.
– Тўкъякӑң мир кўтн тӑм пўяң ар хуят компьютерн рәпитты па Интернета єтяты ӑн хошӑт.
– Ма нәмасум, вән ёх айкємн щит вєрты вәнӑт, айат ёх щи вєр яма вәэ па ывеа Интернет мос. Няврємӑт интум ӑшколайн компьютерн рәпитты вәнтӑыйт. Маша эвєм тӑм пўш хәтмит классӑн вәнтыйты пит па учителят иньщӑссӑт, ӑңхаўв муй ӑнтә, ән щи вєра ат вәнтӑсы. Имєм пиа кашащсамн па вәнтупсы пӑты вух сухуптӑсмӑн. Щирн, кәртэвн Интернет ищи мос.
– Кәртӑң мир мўвев кәща нєңа лупсӑт, ывеа сыстам йиңк мос. Щи вєр эщӑтсы муй ӑнтә?
– Увӑс оӑңӑн ар о кӑт йиңк вўты тӑхи тӑйўв, тәп щӑсаты нємхуят йиңк ӑн вўйя. Вантэ, щи йиңк вуй па карты сэй тӑй. Фильтр мухты ки сыстамтты, кўш сыстам пит, тәп питы хӑрєп. Итәх хуятӑт лупӑт, муй щирн щӑсаты нўм оӑңа йиңк аяты питӑт? Тӑм йисн хуыева тўрпа хўват щошиты йиңк юн тӑйты ӑңхаӑт, ай кәртӑн щиты вєрты пищ иса ӑнтәм. Щит пӑты интум вәнты кәртӑң мир Ас эвӑт йиңк юхи тәӑт. Мирхотн нумӑс павӑтсы, хуты колодец вєрты мос. Районэв кәща Сергей Маненков нётӑс па ўңӑн карты еңта путалэт кәртэва тәсыйт. Вәйт ор муй лыпӑт хойты тыӑщн, хән йиңк ишӑк мӑн, щит вєрты пӑты мўв лот хирўв.
– Товийн С. Маненков па щӑта рәпитты кәща ёх мӑнєма путӑртсӑт, хуты Тўкъякӑң мира нәам нётӑт. Щи пурайн ыв ай павӑтсӑт, кәртӑң мир йиңк сыстамтты щўңкӑтн мӑсыйт. Яна щит муй ропӑх?
– Тәня сўсн тухӑң хопн 20 щимӑщ ут тыв тәсы па кәртӑң ёха тәрум пӑты ортсыйт. Хуйтат тӑта хӑншаньщман вәӑт, хулыева щит ёша павӑтсӑт. Ям пурмӑс, щив вєтракєм арат йиңк єпӑ. Сергей Петрович лупӑс, мосты ки пит, ӛхӑт хәєң картридж щўңкӑт юкана йиуп утӑт тәыйт. Тәп щитӑт пӑты кашӑң семьяя вух сухуптӑты мосты пит. Кәртӑң ёх иатн иньщӑссӑам, щи хушапн сыстамтум йиңк ям муй ӑнтә? ыв лупӑт, щи йиңк єпӑ ывеа ӑн мәстӑ. Нәпӑт хўват ыв Ас йиңк яньщӑт, щит пӑты сӑма ӑн рӑх. Вантэ, сыстам йиңк яньщты хуна ӑн вәнсӑт.
– Тўкъякӑң вәйт пєлӑкн омӑс, щит пӑты итәх пурайн йиңкӑн вўйяы. МЧС ёх лупсӑт, мосты пурайн ыв кәртӑң мира иса нётӑт.
– Тӑм пўш еңк нопӑтты епийн ищи кәща ёх пиа нәам картке хўват путӑртсўм щи вєр оӑңӑн. Вәтьща нух ўңӑтсўв, муй арат хоп кәртӑн вә. Вантэ, мосмӑт ки, щитӑтн итәх хӑннєхәйт Понавӑта тәты. Щӑта артаӑсўв, хута кәртэв єпн кӑрӑщ тӑхет вәӑт. Щит тухӑпи кашӑң апӑт юханӑн йиңк нух вантсум, нух эптӑс муй ӑнтә? Ёмвош эвӑт 112-мит номерн рәпитты ёх ищи вә-вә картке хўват мӑнєм иньщӑсӑт, муй щирн вєрўв мӑнӑт.
2002-мит па 2007-мит оңӑнӑн вән йиңк вәс, щи пурайн йиңка вўйюм хотӑт йипӑтты пӑты 28-кєм щурӑс шойт вух хотӑң ёха мийясы. Юхи хӑщум оӑтн районной кәщайт нәам мира лупӑт, ән ыв хота па хот пурмӑса пӑты страховой нєпек ат вўӑт. Арӑ пєлӑк хуят хуна щимӑщ ут ӑн тӑйӑт. Ипўш щи нєпек мийяты нє нємасыя кәртэва юхтыӑс, нємхуят страховка ӑн эщӑтӑс.
– Кашӑң ўң вәнтӑт тўтн єыйт. Кәртые тўт эвӑт авӑты пӑты муй вєрӑты?
– Катра кўлуп хот питӑрн сўмӑт юхн карты щўңк оий. Мосмӑт ки, щит сєңкўв, ән хӑннєхәйт тўт ёсупсы оӑңӑн ат уша вєрсӑт. Тўт хәритты пӑты помпа тӑйўв, щӑта вет хуят щи вєр вєртыя вә. Ипўш вәнтэвн тўт питӑс, кўш нємхуятн ӑн партсыюв, имухты щив мӑнсўв па кӑт хӑт мӑр тўт хәритсўв. Ӛхӑт тўт хәритты ёх юхтыйсӑт па щӑта кӑт хӑт мўва и йиңк шошумсӑт.
Тӑм ванӑн тыв карты хот тәсы, щит ыпийн тўт хәритты пурмӑсӑт вәӑт. Хуна уш ӑнтәм, хуйтат щит унтасн тўт хәритты питӑт. Кәртӑң ёх щи вєр вєрты ки вўыйт па вухн сухуптӑты ки питыйт, ёхўв пожарника йиты кашащӑт. Тәп щит епийн Нуви сӑңхумн нємасыя о шәп щи рәпата вєрты вәнтӑыйт.
– Тӑм йисн муй арат хот Тўкъякӑңӑн омӑссы? Еы йиуп хотӑт омӑсты нәмӑсӑты?
– 2000-мит оӑтн увӑс оӑңӑн йиуп кўлуп па пәьница хотңӑн омӑссўв, пәьницаев и пєлӑкн леккар вәты хот тӑй. Шӑта шуши мира нётты тӑхи унтасн кәрт хўваттыйн яңкєм хот омӑссы. Хуйтат хот авӑты нартупн вәсӑт, хуыева йиуп хотӑта касӑсӑт. Интум иса ӑн омӑсўв, вантэ, нємхуят хот вохты нєпекн хӑншаньщман ӑн вә. Эдуард Себуров катра хотн хуна вә, ар пўш ўвеа лупсум, ән хот вохты нєпекӑт ат эщӑт. Щит ки вєр, кәща ёхн хотн омӑсты нёты. Тӑм йисн ар хуят Понавӑтн муй Нуви сӑңхумӑн хотӑңа йиты ӑңхаӑт.
– Хуыева щив ки касӑӑт, кәрт таты щи йи.
– Сергей Петрович мўң хущева юхтыӑс па щи оӑңӑн кәртӑң мир пиа путӑртӑс. ўв лупӑс, вошн кашӑң тыӑщ хот вух сухуптӑты мос. Рәпатайы ёх хусаты щит вўӑт? Вух сухуптӑты ки ӑн питӑт, хота хут вўыйт па ыв юхы пєы кәртэа щи кєрӑӑт.
– апка иса катрая йис, мосӑң, йиуп хот омӑсты мос?
– Щи хот хуна ям, тәп и вєр атум: єтутӑт па пурмӑсӑт и тӑхийн уӑт. апкаев Понавӑт рыбкоопа хӑншаньщман вә, щӑта йиуп хот омӑсты вух ӑнтәм. Кәртэвн әтӑсты хуят шим, щит пӑты апкаев ар вух ӑн хоумтый. Нянь вєрты хот омӑсты, ма щирємн, ищи нўша ӑнтәм. Тӑн кашӑң апӑт тухӑңхоп юхтый, ўңӑн – «Заря» тўтӑң хоп яңхӑ. Щитӑтн нянь, єтут па пурмӑс тыв тәтьяыйт.
Реональда СУРЕЙСКАЯ
