Муши вош. Ущ ёхӑтты тыӑщ оӑң кўтп. Храсӑң нви атӑт. Матты-ки нви турм эты энмты унтӑт храмӑң па яп всты сохӑтн мойӑсайт. Щикем хўв ўң хӑт! Айта етна пелка щи питӑс, туп и оа па щўтща арсыр верӑт эты па хӑт хна нумӑн ой. ўв матты-ки ӑнт ӑңхӑл, ун нын и осаты па нэмӑн нын оман е воштӑ. Муй нӑң щимӑщ вер пин верты питӑн!

Ат кўтпа ванӑматы сысӑн, хӑт мўв йира мӑн, вош иса машьяя йи, туп и-кӑт хят па ай ёх, нэмты вер ӑнт тӑйман, тые-тхе шушиыӑт па нмпса питты арат арыӑт. 

Етная щи йис па турма иса сыстам па нви. Нхы пеа, охпатэн нумпия, ӑңкӑрмаан-ки, и хус нэш ат мштаӑн! 

Мурхӑң мўв йира, нви атӑң мўва щи прайн Муши вошӑң мўвие шшия уты хятӑтн аиа.

Тӑм ёврая ювм вош хулэтн, хта катра унтъюхӑт ойсӑт, Ай Ас епн Толя айта энмӑс. Тӑта ўв ӑшкулайн утӑтыйс. Ин кашӑң ўң сыс, туп университетӑн экзамена сханӑт, ўв Мушия ёхӑт. Тӑм пўш ищиты.

Хутэм хӑт щи пӑрӑс, муй щирн Толя «Метеор» тўтӑң хоп эты ким этӑс па карты эты верм дебаркатер канаңа кўрңаан пўрмӑс. Щӑта, такӑн аман, матты-ки и тӑхаяа иса и хӑнӑс, нх амӑтман е хӑщ ўвӑлтӑс: щи морта ўв ыпела яма йис. Щи юпийн па торопа мхты туп щиты шитамӑн ястӑс: 

 – Я щи, ма ён! 

Ёхи ёхӑтмӑл кемн, ўв Юра ай апщеа ястӑс, хты еша уы ын хӑт нх этты щир вантты мӑнӑңӑн. Щи урӑңан апщен ивевн щиты иньщӑсса:

– Мата прайн мин хӑт нх этты щир вантты мӑнлман?

Толя щи кўтн туп щиты нумӑс: ӑңхасм апщема хӑт нх хуңхты пра аьты па ин иса кум ӑнт шитм щи вер туса эщӑтты. Тӑмхӑт ма хщаем перна ӑңкем-ащем ёхӑтсӑңӑн, хӑлэвт па ищиты арсыр па вер. 

Имты хӑтан, етна пелка, Толя ястӑс апщеа, хты ин верытӑңӑн хӑт нх этты щир вантты. Щӑта ўв айта парщин хот ияха ӑкӑтсаы па хир ыпия пнтсаы. Юрай па щикемн пӑтан вўты эттӑт ӑктӑс. Ӑңке туп а вантыыйс ын пеай.

– А муй ураңӑн ён уты ӑнт верытӑты па унта пеңа апӑтты мӑнӑты, – щиты ынана ӑңке ястаыйс.

– Мин патӑн тӑлаң пеңа пртун хшап вўсман, – ўвела ёхы Юрай нюхмӑс. 

Нина апще ӑңке юпийн ёхи ңемӑс па щиты яйңӑаа ястӑс:

– Нын уӑн хотъятӑн хща арсыр прмӑсӑт и тӑхая ӑкӑтсӑты па сохын нх тӑхартсӑты.

Юра е няхӑтӑс па щиты пеа нюхмӑс:

– Нӑң ён хӑщӑн? Па хотхӑрӑн муйӑн нӑң щи ёхитты верытӑн.

пе нэмты ӑнт па ястӑс па ўв хотъятаа сора-сора шушомтӑс. 

– Ванта-са, матты-ки лыкащӑс! – ай пеа апще, ўв мӑнмӑ юпеӑн, нюхмӑс.

– Нӑң щосӑт пеа ванталыя-сары. Яң щоса щи йис. Муйсыр вер верты атӑн рӑх!

Толя ӑңке пеа ӑңкармӑс па туп щиты ястӑс:

– Па хӑт ищипа щўтщаты хӑт. Щи прайн мўң хотъятэвн тӑаңтэн хотхӑрӑт муйт ёхитты питўв.

– Щи! Ма етшасм ӑктӑщты! – такӑн аман, Юра апще нюхмӑс па кроссовкайа кўрңӑаа нх хойсаы. 

Щитан яй па апщи хот эты ким этсӑңӑн. Ай птӑр кашн Муши вош вӑс йира мӑнтсӑңӑн. ын нэман етна пелка ӑктӑщсӑңӑн, ун камн вош хулэтн шимӑшӑк хят ат ликмӑс. ый воше и пелӑкн, ванта, иса сӑранӑт уӑт. Кашаң сӑран имия-икия уйтты мос, хйтат щит па мата тӑхая, па муй вер ураңӑн мӑнтсӑт. Сӑранӑт, щит щимӑщ мир, ыеа иса кашӑң вер уйтты мос: хй хта мӑнӑс, хй алӑңсахӑт лявтӑс, муйсыр мис там муй тум хят хот оӑңӑн, трн лэвман, яңхӑс. 

Хят ший етна пелка иса антм ус. Ванта, шеңк рўвӑң хӑт ойс па етнайн туп ёлхашӑк йис. Еша уы яйңӑн Муши вош йира щи ванамасңӑн па тхлаң хопӑт атты тӑха пўңӑн мӑнтсӑңӑн. Кератман иса шитам ус. Ин ыеа мосӑс ай ёхан епн и воыты, хта рӑхӑс парщин хот омӑсты.

Щи кўтн вуртыя таасм па вӑс пеа мӑнм хӑт иса ая йиты питӑс. Етна пелка питм хӑт ёшӑт нтасн Ай Ас рува нё хща туп-туп ай Хӑнты-Муши куртые хща омӑсты павӑрт хотӑт мштӑты рӑхӑс. Ёлах прая йис па арсыр лыпӑт муй трн эпан авты питӑс. Пеңайт ший иса антм ус, таңха, трнӑт кўтн ый иса и хӑнемӑсӑт. 

Щиканща яйңӑн парщин хот тўңа щира омӑссаңӑн, тўт асӑңӑн па ай кевпут ыпийн ант кавӑртты вўянтсӑңӑн. Етна пелка питм па вуртыя ювм хӑт ун хӑш похӑ нумпийн щиты щи ой, матты-ки и ты щир иса ӑнт тӑй. Хӑт ёшӑт нтасн хна яма трн сэвӑрты хӑрӑт, псӑт па Ай Ас йиңкӑт шияӑты рӑх. 

– Пеңайт антмӑт сысӑн певаман-сары, – Толя апщеа ястӑс.

– Певаман, – кашащӑс ўв пиэн апще.

ын китмтак эңхасысңӑн па ёхана, такӑн навӑрман, хухӑсӑңӑн. 

Толя мет оӑңӑн йиңка охӑс па ущты питӑс. Нэмты хта ӑнт тэрмаыман, Юра апще айта машак тӑхая мӑнӑс па щӑта ущиыты керлӑс. Кўш ай ёханые шеңк мал антм па рўваң хӑтӑтн ўв йиңкӑ ищипа хошма ӑнт йи. Щи ураңан ын туп йиңк нумпийн тые-тхе ущиысңӑн.

Ёхан питара щи сысӑн ов тащ айта ванӑмӑс.

– Апа, йиңк иньщты тый ёхӑтсӑт, – Юра апще, овӑт пела вантман, ястӑс па ёхан йиңк эты яй юпийн вўты мӑнты питӑс. – Мосӑң, па па пелка вўншты ӑңхаӑт. 

Яйңӑн пўңӑн тӑаң ня ов мӑнӑс. Еша уы ый и воысӑт, еы ӑңкӑрмӑсӑт. Щӑта хыева йиңка охӑсӑт па ёхан па пелка вўншты питсӑт. Хўв тӑха эты ов схат иса вуртыя таасм пӑтӑрх карты храсӑт тӑйсӑт, матты-ки ый шаншвуран хӑт и хӑнемӑс. 

Щиканща яйңӑн вўты кисӑңӑн, ёхан питӑр хўват нхышӑк мӑнтсӑңӑн, уӑн овӑт хуэңа верм йиңк хща ӑнт питты. Щи щирэн япа певаты вўянтсӑңӑн.

– Нӑң па муя ёта хӑщсӑн? – иньщмӑс Толя апще, ёхан йиңк эты вўты мӑнман.

Юра айта вутышак хӑтӑс па ратхӑр пўңла, такӑн аман, и опсӑс. 

– Нӑң па муй кўрэн мушматсэн?

– Ӑнта. Потм ёхан йиңкӑн кўр онам яха тасайт. Щи ураңан туп вўты ущсм па тый тэрмаӑсм. 

Щукаш Юра айта птӑртӑс па ўв сэмңаан ищипа волаң патап шияӑты рӑхӑс.

– Нӑң ин мӑна па парщин хот ыпийн япсыева нх муңхасыя па умтӑтлия, – партӑс ўвеа яй. – Йиңка-ки ӑнт питсан, кашӑңа йиты верытан.

– Ӑңкева щи вер эты туп а птӑрта! – парщин хот ыпи эты Юра ўвеа такӑн ўвӑтӑс. 

– Ӑнта, щит мўң верэв. 

Щитан Толя япсыева умтӑтий, карты няы вў, веьщи кавӑртм антшук ӑмӑрма, щит иньщемман, такӑн ястӑ:

– Па щикем эплӑң па вяң ант мин кавӑртсман!

– Нӑң мӑнэма мты араткем ант па хӑя! – еы няхӑман, апще ўвеа птӑртый па такӑн йиңка эа нх муңхтыя питща.

– Муйкем арат антӑң нялы нӑңена хӑйты мос? – Толя яй апще ёхы иньщма па щӑты ияха няхты кераңӑн.

– Хэй, хӑтэв па иса иы пеа мӑнма! – парщин хот эты ким этман, Юра нюхмӑс.

– Па хты верты, мӑнӑс-ки, щи мӑнӑс, – щиты апщеа Толя ёхы ястӑс.

вӑс пелӑк хща турмн етна хуща айта этӑс. Щи тӑхайн, хта хӑт иы пеа охӑс, матты-ки вурты тўтӑң ратхӑр мты ёхӑтн нх вущитса. Япсыева щит пеа ӑңкӑрматы-ки, щи ратхӑрэн иса ванӑн нын ещатэн ой. ўв туп ай хӑшпохӑң пухар сайн и хӑнемӑс па нх, рува оңа хуңхан-ки, щит ищипа ўве мштаӑн. 

ант эвм па шай иньщм юпийн яй па апщи парщин хотэа мӑнӑңӑн па и ты эщӑтыңӑн.

– Щоса щи йис, – ястӑс Толя щосңаа пеа вантман.

– Шеңк ям!

– Муй?

– Щи вер ям, хты оӑң хӑтӑн хӑтэн нх этӑ па кимет хӑтан иы пеа охаты пит!

– Я-а-а, нӑң яма щи вер мштӑсэн. Хӑтэн матты-ки иса нэмты хта ӑнт па мӑн.

– Пулңавӑт вошн, апа, ищиты хӑтэн щўтщаты вер ӑнт па уйт. Щӑта, ванта, вӑс мўв йир.

– Щит щи. Ямал мўвн тӑм кўтӑтн шеңк ям. Щӑта кератман туп нюрмӑт, всты турм па нви хӑтые. Щи тӑхаятн ин нви атӑт иса антмӑт. Туп хӑт па хӑт. 

– Ӑнт эвам хна! – апще яйа ёхы птӑр.

Щиты айта иэм щос парӑс. Етная ювм вурты хуща, нэмты тӑхая ӑнт тэрмаман, и ай хӑшпоха эты кимет ай хӑшпохӑң пухра вуратый па щӑта и вый.

– Ванта-са, – ястӑ Юра, – тыӑщ турм хща ой. 

Толя япсыева нви турм пеа вантты питщӑс.

Яна щи, Ай Ас нумпийн, утща щиран, матты-ки нэмты хята ӑнт па мос, тыӑщ этӑс. Кашӑң ай ятые пин мет нвия мўв па турм кўт йис. 

– Ванта-са, матты-ки орвошен ар пелӑк эты тўтӑн нх вущемӑса! – такӑн Юра е ўватӑс.

– Ияха Пуңавӑт вош пин, – птӑртӑл ўвеа Толя.

Щи кўтн яйңӑн парщин хот эты китмтак ким этӑңӑн.

– Ин хӑтэн нх щи этӑ, – авасман ун пела яй ястӑ па иса турм хӑрыя вантӑ.

– Хэй! – шитаман птӑртӑ Юра. – Муши вошн хӑтэн щи этӑс!

Толя яй ўв хщай кера па апще ясңӑт пин кашащӑ:

– Яна щи. Мўң вошев, ванта, еша нумыншӑк, рэп оңан у.

Мет оӑң хӑт ёшӑт иса машьяя ойты павӑрт хотӑта ёхӑтсӑт. ый ишниан япа ёхтм аӑң хуща ёнта. Нви-всты-вурты вотвой район кущайт хот нумпийн, матты-ки иса вуртыя йис. 

Иэм иш яйңӑн рут вошӑ пеа умащман вантӑт па вӑс йир пеа карэмаңӑн. Щи кўтн хошм хӑт ёш сэмңааа хӑтщӑ. Мет оӑңӑн шеңк аие, щӑта уна йи па тӑаңтэн Ай Ас пелӑк веьщи нх этм хӑтан лӑп мохаа.

– Вўща, хӑтые! – нх амӑтман, Юра ўвеа ястӑ па ёшӑн вощиты кера.

Толя апще пеа вантман ищи ёшан вощемӑс па сора нюхмӑс:

– Вўща!

Щӑта, е няхӑман, щиты птӑртӑ:

– Мин нӑңен тӑта тӑлаң ат авӑсман! Тӑаң щос па хус минута.

Щитэн яйңӑн тўт ааңӑн па шай кавӑртӑңӑн. Япа нх вущитм тўтые па пусӑң нтасн ияха ӑктӑщм пеңайт лакки пураӑт. Ай ёханые тумпелакн щутщаты овӑт нх киӑт па хўв ый ратхӑрэ эты мӑнты пусӑң пеа вантӑт па ниңхӑрыӑт. 

Еша уы хӑта йис. Сорни хӑтые турма хуңхӑс па ат сыс потм мўв хошмӑты питщӑс.

Яйңӑн ӑктӑщсӑңӑн па ёхи мӑнтсӑңӑн. ты вош хулэт нумпийн овӑт ниңхӑрты сый щащмӑс. Щи юпийн Ай Ас хща тўтӑң хоп е ўватӑс.

Павел Черкашин 

Тӑм храсӑң птӑр рўщ ясӑң эты орвош хӑнты послӑң ёх ясӑңа птрпсая Владимир Енов толмащтӑсы