Ай Мощнєңие
Ай Мощнєңие вәс, атэт йиңк авӑтн, атэт мўв авӑтн. Щи вәс, щи вәс, хўв вәс, муй ван вәс, ӑңкеӑн-ащеӑн хутӑщ йитан епийн карты веюп апӑт сӑрн хӑйса. Мосӑң, щӑха мӑтта хӑт шәкӑң хӑта йи, щи сӑранӑн щӑха нётайн. Щиты вәта кўтн, хўв вәс муй ван вәс, питы вой аке ики нурума щи ӑт. Ай Мощнєңие ким этӑ па шуваӑ: и муй щи уват вевн рохсємуман па. Мӑттырн, питы вой аке ики нурум әхтыя атма, омӑс па лупӑ:
– Атэт кәртӑң Ай Мощнєңие, нӑңен вәртаты ма юхӑтсум.
Ин Мощнєңие лупӑ юхы пєа:
– Я па, йивӑп-асӑп, па щохтыйн ма па тухӑң воя мӑнум. Тухӑң воя хән мӑнум, хӑнты хутты-мӑтты мўв суңӑн а па вә. Муйсӑр муй, тухлӑң воя мӑнум?
– Ма хущєма ӑнт йиӑн ки, ма вән Тәрум ащєма пойкщӑум: вотасн ат вєрайн, па нӑң вәты хотэн вотасн лӑп ат ёвӑа, ма хущєма ӑнт йиӑн ки, – питы аке ики щиты упӑс.
– Ӑнтә, ма ӑнт йиум нӑң хущена – Ай Мощнєңие юхы нёхмӑс. ўв щив хән эвӑ, вотасн хән вєра.
Щи кўтн, ин питы вой аке ики нухы пєа пойкщӑ:
– Тәрум вән ащие, курс вән ащие, лоньщ лып-лып, вотас пуа-пуа!
Щиты щи, мӑтты, путӑртта ин питы вой аке ики.
– Я, йивӑп-асӑп, нӑң па ма эвӑтєма муй вохӑн, ма ӑңкеңӑамн-ащеңӑамн атэт хӑйсаюм, тӑм хўват вәмєм эвӑт щи вәсум. Нӑңена па ӑнт ювӑртыйсум.
Щи щӑта, ааң вәнта ин Ай Мощнєңие, ишниал па ӑн кӑӑт, овӑ кўш пәхаӑэ, овӑ пєлка ӑн хоумӑэ. Муха, сыры щи ӑңкеңаам-ащеңаам лупӑңӑн:
– Карты веюм апӑт сӑрн, хәт сӑрн хӑйємн, мӑтта ерумтэн щос нӑң щӑха щи сӑран щи мосмитӑт.
Я, щи Ай Мощнєңие, хирӑс-хирӑс оньщ, муты ӛшие а нє вєрӑс, ким хуты питӑс, па щи хирӑ оньщ, ин карты веюп сӑра хулыева ара шукаӑсӑт, оньщ хирман.
Хӑтаа йис, питы вой аке ики па щи юхтӑс, лупий:
– Ма хущєма ки йиӑн, тӑм хотыен нюр эпа пит, ов хӑрен па оньщ ӑн тӑйты пит ишниан муйан. Ма па пойкщаум.
– Йивап-асап, нӑң па мӑнєма тыв турастыйӑн, ма муй нӑңена атум вєрсум, – Ай Мощнєңие лупӑс.
Щи щӑта, щи кашащӑс, хута мӑнта вә, щи мӑнӑс. Ин питы вой аке ики нух амтӑс, яңхӑс, ай әхӑ тәс. Ай әхӑа Ай Мощнєңие эсӑэ, щи тәэ ўв хотӑа.
Хўв тӑхе хўв мӑнсӑңӑн, ван тӑхе ван мӑнсӑңӑн. Щи мӑнӑс, мӑнӑс, имутыйн нохӑр юх пәхӑра юхтӑс, лупӑ:
–Нохӑр юх пәхӑр упам, вўща вәаты, ма атэт хотӑң Ай Мощнє тәум, атэт кәртӑң Ай Мощнє имия тәум.
Ин упа ўв пиаа вўща вєрӑт, па щи еы шәшма, па щи мӑнӑ. Хўв тӑхе хўв мӑнсӑэ, ван тӑхе ван мӑнсӑэ па вәнши юх пәхӑра юхӑтл, лупий:
– Вәнши юх пәхӑр упам, вўща вәаты, ма атэт хотӑң Ай Мощнє тәлум, атэт кәртӑң Ай Мощнє тәум.
Я, па щи еы пєа мӑнӑ. Хўв тӑхе хўв мӑнсӑэ, ван тӑхе ван мӑнсӑэ. Па ин сумӑт юх пәхӑра юхӑт, ищиты щи лупӑ:
– Сумӑт юх пәхӑр акиам, вўща вәаты. Атэт хотӑң Ай Мощнє тәлум, атэт кәртӑң Ай Мощнє тәум.
Сумӑт юха лупӑт:
– Вўща, вўща!
Я, па щи мӑнӑ, хўв тӑхе хўв мӑнсӑэ, ван тӑхе ван мӑнсӑэ. Имутыйн, вантӑэ, ай хотые щи омӑс. Ин ай хотыева ай Мощнєңие щив щи тәсы, щив юхтӑс, иы вухӑс Ай әхӑ эвӑт, юхи уңӑс. Ова тәты ар тӑпрӑ, ова таӑэ, вўты тәты ар тӑпрӑ, вўты таӑэ. Ин хот, мӑттырн щимурта тӑпрӑң, щи мурта хәлэң.
Питы вой ике ики лупӑ:
– Нӑң хотэн нух эщӑтэ, ма мӑнум.
Ин питы вой хуран щиты щи путӑртӑ. Мӑнта епийн таңӑэ:
– Потум вуй похал вәйтан, ов пўңӑ нурума, нух пунумтэ, амп сух лакки кӑр вәйтан, ов пўңӑа нух ихтумтэ. Вут нури щӑта, пури па пурмӑс вәйтан, ищи нух ихтумтэ.
Ин Ай Мощнєңие, яна щи хот хӑри ёвӑта каша щи вәйт, хуты таңса, щиты щи вєрӑэ: потум вуй похӑл вәйтӑс, нурума нух пунсӑэ, амп сух лак кӑры вәйтӑс, ов пўңӑла нух ихӑтсӑэ. Я щӑта, щиты етна щи йис. Имутыйн нюхӑс молупщӑң, нюхӑс порхайң ики юхи щи питӑс: ӑнтуп кеӑ мухаая нюр аңки, ӑнтпӑ па щимурт хурамӑң.
Па лупӑ, тӑм па и муй тӑхи эвӑт юхтум ики. Ин мәнты, питы вой акєм ики вәс. Ин ики вўща вєрӑс па лупӑ:
– Хотэн щимурта нух эщӑтмен, ӑ пуңхар.
Я щи, ин эвӑңасңӑн, мостыйсӑңӑн, ин утңӑн, ияха вәмитсӑңӑн, ияха хомитсӑңӑн. Щи эвӑт, щит Най Вәрт, щит ищи. Щиты щи курӑк икен питы хурн яңхӑ. Щи эвӑт ўв хӑнты. Ин па, мосӑң, ын хутты вәӑңӑн. Тӑм моньщ ариман моньща йис ёхн.
Путӑртӑс Екатерина Васильевна Молданова Нуви сӑңхум вош эвӑт.
Нєпека хӑншӑс Евдокия Вожакова.
P.S.Тӑм моньщ путӑр ямкєм хўвӑншӑк ма нух хӑншсєм, радива хўват арсыр ёхн хәӑнтса. Кашӑң ай кәртӑн муй па вошн арсыр моньщӑт вәӑт Ай Мощнєңие оӑңӑн.
Сказка «Ай Мощнэнгие» Екатерины Васильевны Молдановой (г. Белоярский). Записала Евдокия Вожакова
Номер Ханты Ясанг:
№ 20 (3392) 17.10.2013