Пелагея Алексеевна Гришкина (Лельхова) Паштар кәртăн 1932-мит оԓăн лыпӑт хойты тыӑщ оӑң хӑтӑԓн сєма питӑс.
Ԓўв мăнєма путăр-тыԓӑс, муй щирн ыв ай пурайн, ԓаԓь вәԓум щосн, вәсăт па рәпитсăт. Ԓаԓь тывум пурайн ԓыв ай эве-
та вәсăт. Ащиԓаԓ, яйԓаԓ ԓаԓя тәсыйт. Кәртăн тәп имет, няврємăт па пирӑщԓат икет хăщсăт. Пелагея Алексеевна рыпакӑн вәс, и мăнум хăтԓăԓ оԓăӈăн щиты щи путăртăс:
– Ма нумпємăн Ольга упєм, ԓўв 1930-мит тӑн вәс, Еня упєм па щи нўмпи, ма 1932-мит оԓн. Щирн рыпака вәсум, тунты хурты китыйԓсыюв, ԓєр ăкăтты па китыйԓсыюв. Щи тухăԓпи колхоза турн вєрты мурта нётсўв. Леспромхосăн па рәпитсум. Ай пурайн ма хән атэԓт щиты рәпитсум, ма ԓуваттєм эвиԓам пиԓа тыв кит-ԓыюм, тухи китԓыв. Ай эвиета вәԓмевн, аԓь ԓавăрт рәпата хуԓыева щи вантсўв.
Щăԓта, юхӑтԓўв рыпак эвăԓт па пулăшкота хўԓ мăты мăнԓўв. Итәх пурайн ма пўт вєрты хăйԓыюм, итәх пурайн Ульяна имаем хăщԓ. И хăтԓ хўԓ мăты щи мăнсăт, ма щи хăщсум. Веԓщи хән ӈхийԓăт. Пўтєм етшăс па нык, па вўты наврăтԓты щи питсум. Ин мирєм муй пăты па ăнтәмăт, хўв яңхӑт? Ас па пєлкăн, пусăԓ-ов ԓыпийн пулăшкот вәс. Ăнтәмăт, ăнтәмăт, я пăԓтапн щи юхӑтсыюм. (Я, няр хăтԓ сай тәрумн муйсăр муй пăԓтапн юхӑтԓыюм). Пўтєм вўты хăтԓтăсєм. Щăԓта, аԓпа, хăтԓ мевăԓн турн хот питăра вуюмсыюм. Ӑԓ омсумсум, щи вуюмсыюм. Щи пурайн пуратнек хән вәԓ, няр мис сух пăтӑӈ муԓты, ăнтăсыйԓман, аԓпа, йирна нёрщăссум. Нух вєрԓумємн, хăтԓ етна ювмаԓ. Шитам, вантэ, хăтԓ ещӑԓт, ӑԓпа, щи вуюмсыюм. Тўтєм, ратєм раӈăнмаԓ. Пўтєм, вантэ, сыры вўты хăтԓтăсєм. Па щи нык хәхасум, ин утԓам па ăнтәмăт. Сăмєм вохԓы, потум хўԓ вўйԓясум, нык мăнсум, намăн шәшты каша ԓєты. Тухԓэв, вантэ, кашăӈ хăтԓ мăтня кăт пєлкăԓ ёнтԓэв. Ма щитєм ёнтсум, па ăнтәмăт. (Я, па ԓўв няр хăтԓ сай тәрумн, муйн юхи ԓєԓыюм). Щи шәшсум, шәшсум, щиты пăтлăты питӑс, тўтєм нух ăԓсєм. Тўтєм пиԓа, вантэ, ям. Имуԓтыйн шивӑԓăсєм, хоп щи єтăс. Вўты мӑнємӑсум, тўтєм яма ăԓсєм, пўтєм нык тăхрумсєм. Ин утԓам щи юхӑтсăт. Щи эвăԓт ԓыв кәрта яңхмеԓ, хўԓаԓ юхи тўвмеԓ, пулăшкота ăн вўюмӑт. Ин утԓам щит пăты хўв щи яңхсăт. Ăӈкємн ма па няньн китмєм.
Ма ин тăм путăр нәмăԓмăсєм па нумса пунсєм хăнты газетая китты. 10-12 тăԓ ԓуват ай эвет ԓаԓь вәԓумн мурта щи рәпитсăт, оԓумԓы, ԓєԓы, няр кўрты. Няр кўрты, тухăԓ таԓман, тăԓ потум еӈк пәхăԓсăт, сўс потум йиӈка рўӈкийсăт. Ерт йиӈк яньщман, ԓоньщ йиӈк яньщман вуԓаӈ ԓаԓь ванамтман мурта вантăссăт.
Иса хӑнты имет, хӑнты икет, хуйтӑт ԓаԓь щос няврєма вәԓмеԓн тумтака рәпитсăт мўӈ мирев нух питты щира! Ма нынана лупԓум вән вўща ясăӈ иса хăнтыԓам эвăԓт. Тăԓаӈа, яма вәԓӑтн. Тăм хурасуп сорни юкан ям хăтԓăт нын мўӈева тәстăн! Ям вўщайн вәԓатн!
Римма СЛЕПЕНКОВА