Нуви сӑңхум районӑн ай кәртӑтн вәты шуши мир кўтэн муртӑңа вәйтантыйӑт. Па щит пӑта Касум кәрт музей-тӑхи кәща нє Е.Т. Федотова 2017-мит он шуши мир емӑңхӑт Тўкъякӑң кәртӑн эщӑтты нумӑс вєрӑс.

Щи хӑтӑн тәрум атум вәс, щит пӑта вәйт ор тыӑщ 12-мит хӑтӑн ӑктӑщийсӑт. Щив Касум, Ванщавӑт, Паштӑр, Понавӑт эвӑт мойң мир юхӑтсӑт. «Родник» нємпи кўлуп хот кәща ими Н. Гришкина хуыева кәртӑң хотӑтӑн мойң мир вәты-хоты тӑхийн кӑншсӑэ. Юхтум мир еша рўтьщӑсӑт па кәрт вутпийн вән хӑр тӑхийн емӑңхӑт оңитсы.

Касум кәртӑң ёх йир вєрты пӑта пӑнӑн щищкурэк тәтьясӑт па иса мосты щирн вєра эщӑтсӑа.

Касум кәрт хәйңӑн Андрей Александрович Ерныхов па Григорий Яковлевич Тарлин йис хӑнты арӑт арисӑңӑн па якӑт яксӑңӑн.

Тўкъякӑң кәртӑн вәты хӑннєхуятӑт ынана вән пәмащипа ясңӑт лупӑт. Тӑмхӑт Нуви сӑңхум районӑн щимӑщ хуят шимӑ хӑщӑс. Щит  ипўш вантэн па веккеши нух ӑнт юрємӑэн.

Емӑңхӑта мутыкєм имет па няврємӑт ӑктӑщсӑт, икет рыпака па турн вєрты мӑнсӑт. И вән хоттє иты шай яньщсӑт, кўтэн путрємӑсӑт, хӑнты арӑт арисӑт. Ай пушхӑт ыв пўңэн хәхӑтясӑт, юнтсӑт. Кәрт мухалая няхӑң-юнтӑң сый сащӑс. Еша вәс єпӑң шай па нюхең ӑнтӑң  пўт кавӑрсы.

Щӑта мир кўлупа мӑнсӑт, щӑта әмӑщ етнхот вантӑсы.  Касум имеңӑн Е.Д. Салахова па В.Г. Багишева хурамӑң арӑт арисӑт. Ванщавӑт эвӑт юхтыум нєңңӑн А.В. Кондина па Н.Е. Брусенцева хӑнты як яксӑңӑн.

Нивӑ тӑ уват Понавӑт эвие Настя Афанасьева «И хоттє ёх няврємӑт» стихотворения ўңтӑс. Касум айат нєңие Екатерина Потпот «В гнёздышке одиноком» киника эвӑт ай шәп ўңтӑс. Арӑт ариты «Сорни сӑкие» тӑхийн ариты нєңӑт әмӑщ арӑт арисӑт. Р.П. Афанасьева па Л.В. Туполева юкан ара арисӑңӑн па путӑр шәпиет вантӑсңӑн. Етнхот етшуптӑты епийн мойң па кәртӑң мир пӑта сыр-сыр кӑсупсэт па юнтупсэт вєрӑнтсыйт. Мєт така па тәса кӑсупсыйн юнтум хуятӑт мойупсэтн мӑсыйт.

Тӑм хӑт кәртӑң па мойң мирн хўв мӑр нәмты пита. Юхи хӑщум хӑтӑн юхтум па кәртӑң хуятӑт ӑктӑщийсӑт па кўтэн путрємӑсӑт, хән па мӑта кәртӑн па пурайн ыв ӑктӑщӑт.