Ёмвошн ван хӑтуп тыӑщн олюпн хур хӑншты ики Геннадий Райшев музей хотн хӑншӑң йиңӑт, хинтӑт, воньщпӑт, онтпӑт аӆьты вантупсы вәс.  Тӑта мир шуваӑты кєша «Торум Маа» йис пурмӑсӑт тӑйты хот эвӑт па Амня вош эвӑт арсыр тунты эвӑт ёнтум утӑт тәсыйт. Щӑта ёх катра йис воньщпӑт, йиңӑт па сәнӑт вантсӑт. 

Тӑм тӑхия Нуви сӑңхум, Сўмӑтвош, Сәрхан па Нижневартовской районӑт эвӑт тунты ёнтты хошты имет юхтыйсӑт. ывеа шуши мир хӑншет оӑңӑн искусствовед ими Наталья Фёдорова путӑртӑс, муй щирн па муйсӑр хӑнши катра йиңӑта, хинтӑта, воньщпӑта, онтпӑта па сәнӑта вєрӑнтса. Вантэ, арсыр хӑнтэт, вухаят ыв щирен щи пурмӑсӑт ёнтӑт. Щӑта воньщпӑта нємасыя атэт хӑншет тәп вєрӑнтсайт. Йиңӑ ищи арсыр хӑнтэтн арвўра ёнтыйса. Тунты эвӑт вєрты хӑншӑң пурмӑсӑт мєт хурамӑңӑт, тәп мос йис щирн тәса вєрты, щиты Н. Фёдорова лупӑс. 
Еы хӑнты мир учёной нє Татьяна Молданова йис хурӑт вантӑс, муй щирн катра арсыр пурмӑсӑт ваньщӑсыйсайт, ёнтыйсайт. Юган мўв эвӑт юхтум нє Альбина Ярсомова путӑртсӑэ, мўң мўвевн йистэн йиңӑт хә эвӑт вєрӑнтсайт, аӑ тәп тунты эвӑт ёнтыйса. 
Щи юпийн йинтпӑң нєңӑт хӑннєхә па мўв-авӑт пурмӑс ӑкӑтты хота яңхсӑт. Щӑта кәща ӑңкӑр ими Лариса Поршунова шуши мир йис пурмӑсӑт вантӑс. 
Вәйтантупсыя Сўмӑтвош район Саранпауль вош эвӑт вухаь ими Нина Загайнова юхтыӑс. Ма ўвты иньщӑссєм, муйсӑр йиуп суртӑт тӑта уша вєрӑс? Юхы ўв лупӑс:
– Ма ая вәмєм вўш эвӑт тунты ёнтты вәнсум. Тунты эвӑт арсыр хӑншӑң пурмӑсӑт вєрум. Ин тӑта уша йис, муй иты хӑнты имет йиңӑт ёнтӑт. Мєт вєра әмӑщ, кашӑң мўв хӑннєхә ыв щирен пурмӑсӑт вєрӑт. Ма, вантэ, вой-хў вепӑсӑты па вўы авӑман вәты ёх хотн єнумсум. Ӑңкєм – Агафья Кирилловна Вьюткина, ўв шєңк ям юн ёнтӑсты хошӑс. Ӑңкєм ёнтум сухӑт йис пурмӑсӑт тӑйты арсыр хотӑтн мир вантыйты кєша вәӑт. Тӑмӑщ вәйтантупсэт мўңева шєңк мосӑт. Тӑта вєрӑнтты ёх вәтаңа вєрсӑам. Щӑта йис пурмӑсӑт вантсўв. 
Щӑта тӑм вәйтантупсыйн айат хӑнты эвие Ольга Отшамова пиа путӑртсумн, ўв ай пӑвтӑс:    
– Ма Сўмӑтвош районӑн Тэк кәртӑн сєма питсум па єнумсум. Айтєн вантман тӑйсєм, муй иты ӑңкєм Людмила Степановна Отшамова ёнтӑс. ўв йис павӑң ернӑсӑт, тунты эвӑт арсыр пурмӑсӑт ёнтӑ. Щи тумпи тәса Ас хӑнты ёх хӑншӑң сэвум вейт тыйты хош. Щимӑщ йинтпӑң па вєрӑң ӑңкие тӑйман ма айтєн арсыр пурмӑсӑт ёнтты питсум. Ин айн-айн тунты эвӑт хӑншӑң йиңӑт вєрум. Ма пурмӑсӑт ёнтум щиты, муй иты катра Тэк кәртӑң нєңӑт вєрийсӑт. Вантэ, кашӑң хуята щиты сухӑт мос вєрты, хутыса йис пурайн нын вәты мўвӑн ёнтыйса. 
Тӑмӑщ әмӑщ вантупсы, хута мир хӑншӑң йиңӑт, хинтӑт, воньщпӑт, онтпӑт па сәнӑт шуваӑсӑт, Югра мўв правительства ёх унтасн эщӑтса. Щит кӑшӑң о культура вєрӑт тәты департамент шуши мира субсидия нємуп вухӑт аьӑт па щи унтасн арсыр сурт тўңматты рӑх. Вантупсы шуши мир вєрӑнтты оса тӑхийн рәпитты ёх эщӑтсӑт.