Муй щирн «Йис Сәрханӆ вош» нємуп шуши мирӑт тӑхийн хӑнтэт па вухаӆят тӑм юхи хӑщум оӆн вәӆӆӑт па рәпитӆӑт, щи оӆӑӊӑн тӑта мосванӑн йиӆпа кәщая питум нє Наталья Морозова пиӆа вәйтантыйӆсум па путӑртсум.

- Наталья Александровна, еша нӑӊ оӆӊенӑн мӑтты айкеӆ мўӊева ин тўва?

- Ма тӑм Сәрханӆ вошн сєма питсум, айтєӆн тӑта єнумсум, ӑшколая ищиты вәнӆтыйӆты ӊхсум. Ма ӑӊкєм – Марина Вик­торовна Самсонова. Ӆўв иса тӑм шуши мирӑт тӑ­хийн рәпитӑс. Ащєм па, вантэ, рўщ хӑннєхә.
Ай пурайт вўш эвӑӆт ӑӊкємн тыв тәть­ӆясыюм. Еша ӛхӑтшӑк ищи кашӑӊ пўш увӑс ми­рӑт мӑӊхӑтӆӑт пурайн «Луима ханса» («Увӑс хӑншет») нєм тӑй­ты якты-ариты хотн яксум па арӑт арисум. Ма шєӊк сӑмӑӊа хӑнты па вухаӆь мирӊӑн мӑӊхӑтӆӑт ин тӑмхӑтӆ вәнты тӑйӆум. Хән ма тӑм тӑхийн рәпитты нєӊӑт няврємӑт пиӆа якты-ариты «Луима ханса» ху­ща вәсум, щи кўтӑтн мўӊ хущева иса яӊкєм эви вәс, мин хуӆыева яксўв па арисўв. 

- Ма вәйтӆєм, хуты ай няв­рємӑт якты-ариты хот тумпийн нын хущана вән хуятӑт ищиты щимӑщ тӑ­хи тӑйӆӑт па кашӑӊ шу­ши мир мӑӊхӑтӆӑт пу­раитн вошӑӊ мир хӑннєхуятӑт еӆпийн па якӆӑт муй ариӆӑт. Муй щирн щи хәйт-нєӊӑт хӑнты па вухаӆь мирӊӑн якӑт па арӑт пєӆы вантӆӑт?

- Ма щирємн, сыр-сыр мирӑт вошӑӊ ёхӆўвн-нєӊӆўвн кашӑӊ пўш шєӊк ма па сӑмӑӊа мўӊ якӆўв, арӆўв, мӑӊхӑтӑӆӆўв тӑй­ӆыйт. Щи пӑта м ар хӑн­нєхә иса тыв юхтыйӆ па мўӊ культураев щирӑт тӑ­та ушӑӊа-сащӑӊа вєрӆ.

- Наталья Александровна, мӑта тӑхийн па муйсӑр рәпата щира нӑӊ ӑшкола пийн еӆӆы вәнӆтыйӆ­сӑн па хута ӛхӑт рәпитты питсӑн?

- Кўтуп ӑшкола ет­шуп­тумєм пийн 2008-мит оӆ вўш эвӑӆт па 2013-мит оӆ вәнты еӆӆы Санкт-Петербург вошн Полярной государственной акаде­мияйн французской па английской ясӑӊӊӑна няврєм вәнӆтӑты нєӊа вәнӆтыйӆсум.

Щи киньща вәнӆтӑты вєрєм сухнуптӑсєм па юхӆы Сәрханӆ воша юхӑтсум. Сырыя Сәрханӆ вош государственной университетн арсыр ай­кеӆӑт ӑкӑтман рәпитсум. Хәӆум оӆ мӑр тәп щи тӑ­хийн вәсум. Щӑӆта «Йис Сәрханӆ вош» тӑхийн арсыр йис пура вєрӑт ӆєрамтман научной рә­патнек щира мӑнєма йиӆуп вєр мущатсум. Щи­кўш м вєр тӑйсум па сыр-сыр нєпекӑт хӑншсўв па ищипа щи рәпатам мӑнєма ӑн рӑхӑс. Тәняӆ оӆ вўш эвӑӆт кәща ёхӆумн тыв шуши мирӑт тӑхи кәща нєӊа павӑтсыюм. 

- Муй арат хӑннєхә тӑмхӑтӆ шуши мирӑт культура тӑхенӑн вәӆ па рәпитӆ?

- Араттєӆн тӑмхӑтӆ мўӊ хущева ӆапӑт хуят вәӆ па арсыр вєрӑт хуӆыева мин иха катӆӑсман ӆэщӑтӆўв. Тәса вєрӑнтты хә Александр Сайнахов тӑта ар оӆ мӑр рәпитӆ. Ӆўв «Народный мастер России» нєм тӑйӆ, арсыр пурмӑсӑт х па ӆўв эвӑӆт иса вєрӆ. Щи киньща тӑта хәт нє хуӆыева ма ёнтӑсӆӑт, якӆӑт-ариӆӑт, сыр-сыр пурмӑсӑӊ па ӆәмӑтсухӑӊ ванӆтупсэт шуши мир мӑӊхӑтӆӑт пурайн тәса вєрӆӑт, тыв юхтыйӆты мойӊ хӑн­нєхуятӑта еӆ тыныӆӑт. 

- Муйсӑр шуши мирӑт мӑӊ­хӑтӆӑт нын кашӑӊ оӆ пу­райн тӑта пориӆӑӆты?

- Кашӑӊ оӆ шєӊк әмща па хурамӑӊа «Тыӆӑщ поры», «Вурӊа хӑтӆ», па «Ай хопӑтн кӑсты» па па мӑӊхӑтӆӑт мўӊ хущева мӑнӆӑт. Ма щирємн, шєӊк м тӑхия рәпитты питсум. Мӑнєма әмӑщ вєр мущатсум. 

Путӑр хӑншӑс: 
Владимир Енов