Ёнтӑсты ёх мирхот вәс
Йис пурмӑсӑт шавиты «Торум Маа» музей хущи «Этнографические посиделки» нємуп мирхот вәс. Хӑнты па маньщи мир ӆәмӑтсух оӆӑӊӑн пўтрємӑты юхтыӆысӑт.
Тӑта ма Людмила Каллистратовна Зубакина, Реональда Степановна Ользина, Светлана Михайловна Астапович, Римма Михайловна Потпот пиӆн вәйтантыйӆсум па ӆыв путӑрӆаӆ тый шӑшсум.
Дина Васильевна Герасимова ясӑӊ вўс:
- Катра, щит тынӑӊ Евдокия Андреевна Нёмысова эӆты мӑнум вєр. Ма ӆўв пиӆэӆа Поӆнавӑт кәрта ӊхсум. Щӑта щи мєт оӆӑӊ щимӑщ ёнтӑсты мирхот вантсум. Щи пурайн мӑнєма шєӊк әмӑщ вәс хӑнты нєӊӑт кўтн шай пӑсан оӆӑӊӑн, йис вєрӑт оӆӑӊӑн путӑр хәӆӑнтты. Нєӊӑт ёнтӑсман омӑсӆӑт. Ин па ищиты ванкўтӆы ӑктӑщийӆсўв ки, щи ӆәӆн м вәс.
Елена Павловна Соломина па стӑӆ:
- 1987-мит оӆн Ёмвош округ мир творчества хотн ищи тӑмӑщ вәйтантупсы вәс. Щи пурайн увӑс мир нєӊӑт ӆыв муй па рәтӆаӆн ёнтум хӑнты сухӑтн хуӆыева юхӑтсӑт. Щит Реональда Степановна Ользина, Ульяна Николаевна Шульгина, Зоя Никифоровна Лозямова, Евдокия Николаевна Вожакова юхтыӆысӑт. Ӆыв вәӆупсэӆ оӆӑӊӑн щи пурайн ар путӑр хәӆӑнтсўв. Евдокия Николаевна па Зоя Никифоровна тӑӆаӊ етн мӑр мўӊева арӑт ариман омӑссӑӊӑн. Шєӊк әмӑщ вәс.

Людмила Калистратовна нәмӑӆмийӆ:
- Ма щит айтєӆн ёнтӑсты питсум. Яӊкєм тӑӆа вмєм пурайн аӊкаӊкєма рнас ёнтсум. рнас сух вән хуятӆамн ваньщӑсса. Аӊкаӊкємн партсаюм рнасӆ тәп хәӆум пӑнтӑн таӆты. Айӆтыева вәнӆсум вєрантты. Щи вўш эӆты хӑнты ӆәмӑтсух ин па рәтӆама щи ёнтӆум.
Римма Михайловна Потпот путӑртӑӆ:
- Ма ма нәмӆєм мєт оӆӑӊ хӑнты рнас ёнтум вєрєм. рнасєм ӑньхємн ваньщӑсса. Ӆўв нємӆ Светлана Кузьмовна Тользина вәс. Ма па ӆўв пўӊӆӑӆн ёнтӑсты вєрӆаӆ пєӆа вантман ванкўтӆы омӑссум. Мӑнєма щи мурта әмӑщ вәс йинтпӑӆ па ёнтӑсӆўйӆ лутӑӊ сый хәӆӑнтты! Ӑньхєм рнасӑт хӑншийн ёнтты па пӑнтӑн таӆты шєӊк апрӑӊ вәс. Ӑӊкия тӑюм утємн па тәсыева веятн па молщаӊӑтн ёнтыйӆсаюв.
Мўӊ Тользин рәтӆўв иса вєрантты па ёнтӑсты ёх вәсӑт. Вән щатьщащєм Кунавӑт мўв эвӑӆт вәс, щирн «Кунавӑт Митри икия» аӆьщӑсы. Ӆўв пӑӆаттэӆ кӑрӑщ, ӛр хӑннєхә вәс, нэш, вўӆы порха вущкӑӆӆэ па щиты щи тәӆӆэ. Тўрсыйӆ вән щатьщащєм ики шєӊк сыяӊ вәс. Ўвӑттаӆн ванӑн ӆойты нє иӆ рӑкнӑс. Щимӑщ вән ӛр тӑйс. Ма ӆўвты ма нәмӆєм, әпӑтӆаӆ кӑт сэва сэвман тӑйсӑӆӆэ. Вән щатьщащєм нәптӑӆ 106 оӆ вәнта вӑнтыйс.
Щи пурайн мўӊ вўӆы хотн вәсўв. Вән щатьщащев хуща вәнт кәрта ар пўш ӊхийӆсўв. Нәмӆєм, ӆўв мўӊев ӆавӑӆман сўва нёрщуман ӆойӆ. Ӆын ащєм пиӆа ванкўтӆы Пўпи як хот ӆэщӑтыйӆсӑӊӑн, арисӑӊӑн па моньщсӑӊӑн.
Щирн ма ай пура вўш эвӑӆт тӑмӑщ йис вәӆты пищӑт вантсум па хәӆӑнтсум.

Щатьщащєм хуща ӊхтэвн ма нәмӆєм: вән ям имеӆ, ӑньхєм ими, ӆўв питы хӑншуп нуви сӑх тӑйс. Упєм ими па нуви хӑншуп питы сӑх тӑйс. Щимӑщ хурасӑӊ па хӑрщи ёнтӑсты рәтна нєӊиет щи тӑйсум. Ма айтєӆн шєӊк нумсємн ӆӑӊхасум вусты рнас мӑнєма ёнтты. Вәнашӑк вмєм пийн щимӑщ пӑнтӑӊ па нуви хӑншӑӊ рнас мӑнєма щи ёнтыйӆсум.
Катя эвим иса ма пўӊӆємн єнмӑс, щирн ищи хӑнты ӆәмӑтсух ёнтты ма хошӆ. м арат нәй сӑх ёнтыӆӑс, хә рнасӑт, нє рнасӑт па сыр-сыр хӑнты пурмӑсӑт ёнтӑӆ. Ин няврємӆама ищи хурамӑӊ хӑнты ӆәмӑтсух: рнасӑт, нюки ваят, щи ёнтӆӆӑӆам.
Светлана Михайловна Астапович ястӑӆ:
- Ая вәӆмєм пурайн нәмӆєм, аӊкаӊкєм ар пурмӑс сундукӑтн тӑйс. Ӆўв Фёкла Андреевна (Шадрина) Евлахова нємӆ вәс. Проточные юртайн Микояновской районӑн сєма питӑс. Хән Андрей Кириллович Евлахов пиӆа ха мӑнсӑӊӑн, Ным Няръёх кәрт мўвн вәӆты питсӑӊӑн. Ӆын нивӆ няврєм тӑйсӑӊӑн.
Ма єнмум пурамн хӑнтыя па маньщия ястанты ёх еӆєм вәс. Рәт ясӊеӆн пăӆяӊ па ӑн путӑртсӑт, щирн ма рәт ясӊєм ӑн вәйтӆєм. Тәп хән Пєтра хон вошн А.И. Герцен нємпи педагогической университетн вәнӆтыйӆты питсум, щи пурайн рәт маньщи ясӊєм па вәӆты йис щирӑт уша вєрты нумсєма па сӑмєма щи юхтӑс.
Няврємӆам сєма питум пийн ма веӆщи рнас ёнтты питсум. Аӊкаӊєм щи пурайн шєӊк нух амтӑс.
Надежда Андреевна Тынзянова, Россия мўвев народной мастер, щит анкаӊкєм упеӆ. Ӆўв тәсыева пӑнтӑӊ па хӑншийн ӆэщӑтум рнасӑт, щӑшкан сӑхӑт ёнтӑс. тлӑӊ вайт тывӆыйс, хурамӑӊ сӑкӑӊ нирӑт па ёнтӑс. Ин ӆўв пурмӑсӆаӆ «Торум Маа» музей хущи шавиман тӑйӆайт.

Ма нумӑс вєрсум Ас пусӆ кимăӆн вәӆты маньщи ёх ӆәмӑтсухӑт ёнтты. Щи пурайн ма йис пурмӑсӑт шавиты «Торум Маа» музей хущи рәпитсум. Щӑта тӑм вєрӑт щирн грант вєрсум. Нємасыя тӑм ёнтӑсты пищӑт хурамӑӊ киникая вєрсӑӆӆам. Ин щи пурайн ёнтум пурмӑсӆам ма йис пурмӑсӑт шавиты «Торум Маа» музей хущи щи вәӆӆӑт.
Реональда Степановна Ользина путӑр вўс:
- Ма аӊкаӊкєм Мария Никифоровна Партанова маньщи нє вәс. Щащєм ими па Агриппина Васильевна Китаева, ӆўв ищи маньщи нє вәс. Щатьщащєм Василий Андреевич Ользин, ӆўв хӑнты хә, Суреи нємпи кәрт эӆты вәс. Ӆын Агриппина Васильевна имеӆ пиӆа китумтăк 1864-мит оӆн сєма питман вәсӊӑн.

Аӊщащєм Семён Егорович Гришкин 1877-мит оӆн вәйт пєлӑк Тўкъякӑӊ кәртӑн сєма питӑс. Аӊкӑӊкєм Мария Никифоровна Партанова нємӆ вәс. Ӑӊким Анна Семёновна Ользина (Гришкина) нємӆ вәс.
Мўӊ рәтӆăв кўтн щащєм ими Агриппина Васильевна ӆәмӑтсухӆаӆ тўӊа щирӑӊа шавиман тӑйӆӑӆӆăв. Ӆўв щӑшкан сӑхӆаӆ ӆытовӆаӆ иса порӑх вўш эӆты пӑнтӑн па хӑншийн ёнтман. Тӑюм вән ухшамӆ па мўӊ хўщева вәӆ.
Тӑмиты ёх шай пӑсан оӆӑӊӑн омӑссӑт, рәт мўвӆаӆ па рәт ёхӆаӆ оӆӑӊӑн путӑртсӑт. Щӑӆта па Екатерина Балина, мирхот ӑктум эвие, ястӑс:
- Вән пәмащипа нынана, ха вәйтантыйӆсўв! Па ха ӑктӑщтэв пурайн хӑншэт оӆӑӊӑн ясӑӊ мӑнӆ.
Путӑр хӑншӑс: Наталья Краснопеева




