Ма Касум вошн хәӆмит класс етшуптӑсум, интернатн вәӆ­ӆум. Рўтьщӑты хӑтӆӑтн юхи тәтьӆяӆыюм. Ма рәт ёхӆам пиӆа вәнт кәртӑн вәӆӆум. Ӑӊкєм-ащєм Анатолий Валерьевич па Юлия Семёновна Пякӊӑн. Ма Валерий, Дарья па Евгения апщет тӑйӆум. Ма ампєм нємӆ Моряк. Щи тумпи пєши тӑйӆум, ӆўв тӑм тӑӆ сєма питӑс. Вўӆэт турн, вўӆы ӆант, воньщумут ӆєӆӑт. Вәнтӑн мойпӑрӑт ӊхӆӑт. Мӑнум ӆўӊӑн и вўӆы, аӆпа, мойпӑр эвӑӆт йира хәхӆыйӆӑс, хн, аӆпа, хӑть­щӑсы, ин и сємӆ кӑшаӊа йис. Ма мос­ман вўӆыӆам ӆавӑӆӆум.

Лиля Рынкова 
 

Ма ӆӑӊхаӆум семья­м па вәнт кәртєм оӆӑӊӑн хӑншты. Ма нємєм Алиса, 9-мит класс етшуп­­тӑсум. Вәнт кәртємн рўть­щӑты пурайн вәӆӆум, щи хӑтӆӑт ма пӑтєма тынӑӊӑт. Вәнт кәртэвн мўӊ пиӆэва аӊ­каӊ­кєм па аӊщащєм вәӆ­ӆӑӊӑн – Екатерина Ни­китична па Валерий Вэ­кувич Пякӊӑн. Ӆын пирщӑӊӑн, щирн ӆынӑна нёт­ты мосӆ. Ӆўӊ пурайн мўӊ вўӆэта пәсӑӊ вєрӆўв, ӆәӆн пєӆӊайн па пирумн аӆ пурсайт. Вўӆэт юхи ӑкумӆӑт. Тӑӆ пу­райн мўӊ вўӆэт иха ӑкӑтты щира «Буранӑн» ӊхӆўв. Ма Диана упи па Данил апщи тӑйӆум. Ӑӊ­кєм нємӆ Виктория Валерьевна Молданова. Ма вәнт шушєм мосман тӑйӆєм.

Ма нємєм Софья Как­сина. Ма 15 оӆа йи­сум, 9-мит класс етшуптӑсум. Ма Вўтвошн єнумсум. Ӑӊкєм-ащєм – Вя­чеслав Петрович Каксин па Любовь Никитична Молданова.

Ӆын вой па хўӆ веӆпӑсӆуман вәӆ­ӆӑӊӑн. Ащєм «Сургут­нефте­газ» тӑ­хийн рәпитӆ, ӑӊкєм юӆн хот вєрӑт вєрман вәӆ, ма ӆўвеӆа иса вєрӑтн нёт­ӆум. Иван апщи тӑй­ӆум, ӆўв ащеӆ пиӆа вой па хўӆ веӆпӑсӆӑӆ. 

Лыпӑт єнумты тыӆӑщ 6-мит хӑтӆӑн хӑнты мир йис вәӆупсы ӆєрамтты учёной ими Татьяна Александровна Молданова 70 оӆа йис. 

Ма ӆўв пиӆаӆа 1993-мит оӆн вәтаӊа йи­сум. Щи пурайн ӑшкола етшуптумєм пийн нә­мӑссум, муйсӑр воша еӆӆы вәнӆтыйӆты мӑнты. 
Марья упєм лупӑс: 

Ёмвоша мӑна! Щӑта ма Татьяна ӆәйӊєм вәӆ (ӆын ха пединститутн вәнӆтыйӆсӑӊӑн). Ӆўв эвӑӆтаӆа ма уша вєрсєм, щӑта Нижневартовской пединститут филиал пўнш­ӆы. 

Тăм российской м лащн,
Вән наука, вуӆаӊ вән нєпек
Хәлыйн хăншум вән нєпек,
Арыйн нўвпи ар м хăнши,
Нувийн нєпек әхтыя сӑмӑңа пуԯӑв….

2021-мит оӆ вән кєр тыӆӑщ 30-мит хӑтӑӆн «Торум Маа» йис пурмӑсӑт ӑкӑтты па шавиман тӑйты хот рәпатнекӑт «Маина Афанасьевна Лапина. Научной вәӆупсы» нємпи ванӆтупсы пўншсӑт. 

Вуӆаӊ ӆаӆь пурайн вәӆум няврємӑт. Ӆыв вән хуятӑт пиӆа имурта рәпитсӑт. Ӆыв оӆӊеӆн ащиӆаӆ па яйӆаӆ нәмӑссӑт, хән ӆаӆь хӑра мӑнсӑт. Щи няврємӑт ай ёшӆаӆн ӆавӑрт рәпата вєрсӑт, турн сэвӑрсӑт, хўӆ веӆпӑсӆӑсӑт, колхос хӑрӑтн рәпитсӑт, ӆәӆн сорашӑк Победа вуӆаӊ хӑтӆ ат питӑс. Щи оӆӑӊӑн мўӊева нәмты па еӆӆы вәӆты пушӑхӆўва путӑртты мосӆ. Ӆәӆн ӆыв ӆавӑрт вәӆупсэӆ оӆӑӊӑн веккеши мирн аӆ юрємӑсы.

Югра мўвн 1970-1980-мит оӆӑтн арсыр йиӆуп вошӑт тывты питсӑт. Вантэ, щи оӆӑтн мўӊ мўвевн нефть па газ тарма кӑншты питса. Щиты Нуви сӑӊхум районӑн 1983-мит оӆн Сосновка вош омӑсса.

Ин тӑмхӑтӆ щи вош м вәна йис. Щӑта ӑшкола, няврєм хӑтӆ мӑр тӑйты тӑхи, мир лекщит­ты пәӆьница па па арсыр мосты хотӑт вәӆӆӑт. Ван­тэ, тӑм вош Касум юхан хӑнтэт мўвн вєрса, щи щирн тӑта арсыр тӑ­хетн шуши ёх рәпитӆӑт. 

Юхи хӑщум оӆӑтн Сәрханӆ мўвн вәӆты хӑнтэт кўтн иньщӑссы, муй арат ёх рәт ясӑӊ тӑйӆӑт? Уша йис, 50 процент арат хӑннєхә ӑӊки ясӑӊ ма вәӆӑт, 31 муӆтас процент арат хуят ясӑӊ уша вєрӆӑт муй па путӑртты кәм тӑйӆӑт.

Русскинская кәртӑн ар пєлӑк шуши мир рәт ясӑӊ тӑйӆӑт. Вантэ, интӑм тӑта вәӆты вәнӆата вум ёх сырыя вәнт шушийн вәсӑт.

Тӑм оӆ вотас тыӑщн Сәрхан район Русскинская кәртӑн А.П. Ядрошников нємпи мўв-авӑт па хӑннєхә музей хота пиӆтӑщум увӑс мир вєрӑт тәты тӑхийн тӑм мўв вєртутӑң хуятӑт ёнтӑсты хӑра ӑктӑщийӆсӑт. Вәнӆтӑты хӑрн аӆьсы па вәнӆтӑсы, муй щирн Юган юхан хӑнтэт йис нюки эвӑт ай тўтщаӊӑт па ай нюки хириет тәса ёнтты мосӆ па муй иты катра Тәрум юхан хӑнтэт хӑншӑң сухӑт вєрӑнтсӑт.

Щи вєрӑӊ хуятӑт кўтн мєт нәптаӆ вәна вум имие пиӆа вәтаӊа йисум. Щит Тамара Эничи Покачева (Вылла).