Шуши мирев вәԯупсы - Жизнь хантыйского народа

Касум мўвн Вўтвош кәрт вәӆ. Катра оӆӑтн щит рәпатайӊ па мирӑӊ вош вәс. Вухсар єнмӑӆты тӑхи, ӑшкола па кан вўӆы тащ кәртэвн тӑйсўв. Няврємӑт вәнӆтуман щӑта Максим Тимофеевич Молданов 41 о мӑр рәпитӑс. 

Няврємӑт вәнӆтӑты хуят иса пурайн вуӆаӊ хуята ӆўӊтӑсӑԯ. Ӆўв пушхӑт нєпекӑӊа йиты вәнӆтӑԯ, м хӑннєхәя питты нётӑԯ па хӑннєхуятӑта мосты нумсӑт тәԯ.  

Тӑм оӆ тови пурайн Сўмӑтвошн ай няврє­мӑт вәнӆтӑты нє  Юлия Прокопьевна Морозова (Смолина) пиӆа вәйтантыйԯсум. Ӆўв рәпатайӆ оӆӑӊӑн мӑнєма путӑртӑс. 

Касум тый кәртӑн хўв йис тєӆн Харсурт ики вәс. Ӆўв пухӆ Степан Николаевич Рандымов имеӆ Варвара Талюковна Пяк пиӆа ищи щи кәртӑн м арат оӆ вәсӊӑн. Степан Николаевич вой-хўӆ веӆпӑс ӛшӑтн шәшийӆ, имеӆ юӆн пўнӑӊ юӆ ёнтман, няврємӆаӆ єнмӑӆман кӑпӑртӑӆ. 

Хӑнты нє Татьяна Валентиновна Молданова-Ользина ар оӆ мӑр Ваньщавӑт кәртӑн ай няврємӑт вәнӆтуман рәпитӆ. Тәняԯ ԯўв мӑнєма путӑртӑс вәԯупсэԯ па рәпатайԯ оԯӑйңӑн. 

Татьяна Валенти­новна Сўмӑтвошн ван хӑтӆуп тыӆӑщ 1974-мит оӆн сєма питӑс, щӑ­та ай пура оӆӆаӆ мӑнсӑт. Щи тумпи ӆўв ванкўтӆы аӊкаӊкеӆ па аӊщащеӆ хущи, щит Акулина Алек­сандровна па Кузь­ма Илларионович Мол­дановңӑн, Ваньщавӑт кәрта юхтыӆӑс. 

Хӑтӆ єтты пєлӑк мўвн Варъюхан вош пўӊӑӆн Ампутинской вәнт кәрт  мойң мир рўтьщӑты кєша вәԯ. Ампута юхӑн мўвн хўв йистєӆн хӑнты хә Виталий Казамкин рәтнайт вәсӑт. Ин ӆўв тӑта Нэля имеԯ пиӆа (эви опращ нємӆ Пяк) вәӆ­ӆӑӊӑн. ӊ оԯ юхԯы тӑм апрӑң имеӊӑн-икеӊӑн  вәнтӑң, ӆорӑӊ йис мўвн рўтьщӑты тӑхи пўншсӑӊӑн, ԯәԯн щӑта сыстам рўвн рўтьщӑты, вой па хўԯ веԯпӑсԯӑты мир ат пӑксӑт.

Тәняӆ Мегион вош пўӊӑӆн «Югра» нємпи рўтьщӑты хӑрн «Хӑтӆые» фестиваль пу­райн ма юрн ики Па­вел Янчевич Айваседа пи­ӆа вәтаӊа йисум. Ӆўв пиӆа­ӆа вәӆупсэӆ оӆӑӊӑн путӑрт­сумн.

Павел Янчевич вәщ тыӆӑщ 20-митн 1941-мит оӆн Тянча мӑӆӑӊ хуща сєма питӑс, щит Варьёган кәрт пўӊӑӆн вәс. Щи мӑӆӑӊ ащеӆ нємн мӑсы. Ащеӆ Тянча Ыйавич нєм тӑйс, тәп паспорт миюм пурайн ӆўв нємӑӆ юврая хӑншсы – Тянча кана Янча хӑншсы. Ащеӆ – юрн хә. Ӑӊ­кеӆ Марфа Матвеевна Тылчина – Аган юхан хӑнты ими вәс. 

Михаил Никифо­ро­вич Андриевских 1906-мит оӆ Ас хӑӆ­ты тыӆӑщ 23-мит хӑтӑӆн Челябинской (интӑм Курганской) мўв Петрушино кәр­тӑн сєма питӑс.

1942-мит оӆ лыпӑт тыӆӑщн Михаил Анд­риевских ӆаӆь хӑра мӑнӑс. Щи пурайн вән тўтӑӊ хопн Пуӆңавӑт вош эвӑӆт Омск вош вәнта увӑс айӆат ёх тәсыйт. 

Югра мўвевн кашӑӊ хӑнты, вухаӆь па юрн хуят Альбина Сергеевна Глухих (Уфимцева) вәятӆ. Вантэ, ӆўв «Новости Югры» нємпи газетайн рәпитмаӆн иса пурайн округ хўваттыйн ӊхиӆӑс па шуши мир вәӆупсы оӆӑӊӑн хӑншӑс. Тӑм йисн Наста ӆўв хиӆы тумпи хиӆнєңӑԯ ищи вән аӊкаӊкеӆ иты әмӑщ путрӑт, моньщӑт хӑншты питӑс. 

Тӑм йисн айӆат ёх шєӊк ӑн ӆӑӊхаӆӑт ай кәртӑта вәӆты мӑнты. Щӑта рәпата шимӆ па итәх пурайн хуӆт пєӆы мӑнты ӆавӑрт вәӆӆяӆ. Сўсн па товийн хән Ас, ай асӑт па юханӑт хуӆна ӑн потсыйт, тәп тухӆӑӊ хопн па воша мӑнты рӑхӆ. Щӑӆта ай кәртӑн вәӆты пӑта тўтъх ӆәтты, муй па ӆэщӑтты, кәр ӑӆӆяты, йиӊк тәты мосӆ. 

Мўӊ шуши мирев кўтн ар нєпекӑӊ па нумсӑӊ хуят вәӆ. Ӆыв леккӑра рәпитӆӑт, няврємӑт вәнӆтӑӆӑт, нумсӑӊ нєпекӑт хӑншӆӑт па па арсыр мосты вєрӑт ӆэщӑтман вәӆӆӑт.