Шуши мирев культура - Культура обско-угорских народов

Тӑм оӆ «Хоттєӆ ёх» оӆа аӆьщӑсы. Па щи вўраӊӑн Поӆнавӑт кәртӑн «Мєт м хуят» әмӑщ кӑсупсы ӆэщӑтыйӆсы. Кўтэӆн нивӆ хуят кӑссӑт. Ӆыв ванӆтупсыя вєрум пурмӑсӆаӆ тәсӑт, хотӑӊ ёхӆаӆ оӆӑӊӑн путӑртсӑт, арӑт-якӑт, вәӆтэӆ мӑр ёша павтум мойӆупсэт, ишӑк нєпекӑт ванӆтӑсӑт.

Увӑс мир хӑнты, вухаь па юрн мирӑт йис культурая уңман вәӆӑт. Айтєн увӑс  хӑннєхә вой-хў веман, вўэт авӑман, сыр-сыр пурмӑсӑт вєрман па авӑрт вәнтӑң вәупсыйн вәты тәса хошман, кўш вәнт кәртӑтн, кўш ӑщкам нӛрумн вән ёха партум щирн вәӑт. Ӑ хӑннєхәя щиты вәты шєңк авӑрт пит. Тәп каркам па апрӑң, пӑсты кўруп па рәпата пєа сӑмӑң, вєрӑң па еы вўратты хуят вәнт шушийн вәты вєрит. Ищимӑщ хӑннєхә хураса увӑс мир кӑсупсэтн мосӑт.

Россия мўвевн Ас потты тыӆӑщ етшӑтыйн ӑӊки хӑтӆ постӑӆы. Щи мӑӊхӑтӆ 1998-мит оӆн тывӑс, вантэ, ӑӊки – щит вәӆупсэвн мєт вуӆаӊ хӑннєхә. Щит вєрӆы, ӆәӆн нєӊӑт ма ӆавӑӆты, ӆыв пиӆӑӆа ма путӑртты, па хоттєӆ ёхӆаӆн ӆыв вуӆаӊа ат тӑйӆыйт.

Сўмӑтвошн шуши мир культура хота Ас потты тыӆӑщ 23-митн щи мӑӊхӑтӆ постӑты щира ӑӊкет, пирӑщ нєӊӑт па няврємӑт юх­тыйӆсӑт. Нєӊӑт тӑта хӑнты па вухаӆь мир ӆәмӑтсуха ӆәмӑтӆюман вәсӑт, кўтэӆн рәт ясӑӊӑн путӑртсӑт. 

Шуши мир культура хотн рәпитты нє Кале­рия Акрамовна Супрун мирхотн лупӑс:

Ас потты тыӆӑщ оӆӊитумн народной творчества хотн «Ём­вош ёх» ариты-якты тӑхи хуятӑт оса мир етнхота ӑкӑтсӑт. Тәняӆ, ай тӑхет потты тыӆӑщн, хӑнты имет ариты-якты тӑхи ӆэщӑтты нумӑс вєрсӑт, хута катра па тӑм йис хӑнты арӑт ариты па якӑт якты питӆӑт. Мєт оӆӑӊ пўш ӆыв «Югра ӆыӆӊуптӑты» оса тӑхийн арисӑт. Щӑӆта айӆ­тыева-айӆтыева арсыр етнхо­тӑтн, вәйтантупсэтн па вән мӑӊхӑтӆӑтн ариты питсӑт.

м арат оӆ юхӆы ма Сәрханӆ вошн Увӑс мир кӑсупсыя ӊхсум па шуши мир няврємӑт пиӆа еша путӑртсум. Ин ӆўӊтаты, муй оӆӑӊӑн ӆыв путӑртсӑт:

«Хӑнты ясӑң» газетаевн Ас потты тыӆӑщ 21-мит номерн ма Россия мўвевн вәӆты арсыр мирӑт «День народного единства» нємуп мӑӊхӑтӆ пӑта  Нягань вошн «Мўӊ и мир» нємпи ариты-якты хӑр оӆӑӊӑн ай павӑтсум. Интӑм щи мӑӊхӑтӆ оӆӑӊӑн еша па хӑншӆум.

«Мўӊ и мир» нємпи арӑӊ-якӑӊ якты хӑр ок­руг ӆуваттыйн няврє­мӑт кўтн 15 пўш вєрӆы. Вантэ, айтєӆн пушхӑт вәнӆтӑты мосӆ, ӆәӆн ӆәхсӑӊа па сӑмӑӊа иха катӆӑсман, и нумӑсн шәк вєр ӑн вантман еӆӆы вәӆты.

Ас потты тыӑщ 29-мит хӑт вўш эвӑт ван хӑтуп тыӑщ 2-мит хӑт вәнты Ёмвош округ мир творчества хотн «Пўпи якты хота – йиуп вәупсы» нємпи вәнтӑты хӑр вәс.

Щит йис вәупсы єрамтты хә Тимофей Молданов па округ мир творчества хотн шуши мир культура тәты ёх эщӑтсӑт. Тыв Сәрхан, Нижневартовской, Ну­ви сӑңхум, Сўмӑтвош районӑт эвӑт 40-кєм хуят юхтыӑс.

Нӆмет хӑтӆӑн Ас потты тыӑщн емӑӊхӑтӆ вус, рўщ щирн ки ӆўв нэмӆ «День народного единства». Щи хӑтӆ щира мўң ха ӑктӑщийӆсўв, катра кўлуплэӊкевн иха пӑсaн верыӆысўв па шай еньщсўв, умӑщ птӑр птӑртсўв. 

Ас потты тыӆӑщ 3-мит хӑтӆӑн округев ӆуваттыйн арсыр культура тӑхетн мӑӊхӑтӆӑт вєрӑнтсыйт. Щит «ночь искусств» щирн нємӑтсы. Йис пурмӑсӑт ӆавӑӆты па шавиты «Торум Маа» тӑхийн щи хӑтӆ вўраӊӑн «Хошум хот» етнхот вәс. 

Тӑм оӆ «Торум Маа» тӑхев йиӆуп хота касӆӑс. Па щи вєр пӑта щӑта вән мӑӊхӑтӆ вєрӑнтсы. Ар мойӊ мир щив ӑктӑщ­сӑт, сыр-сыр хошум яс­ӊӑт путӑртсӑт па мой­ӆупсэт мойӆӑсӑт. «То­рум Маа» тӑхи ёх, вантэ, вәӆтэӆ мӑр ӆапӑтмит тӑхия щи касӑӆсӑт. Мєт вән ванӆтупсы хӑрэӆ Ёмвош ӆапӑт вән пайт кўтн и пайн вәӆ. Щӑта рәпитты ёхӆаӆ хот йитӑт па тӑхийн вәӆӆӑт. 

Ас потты тыӆӑщ 4-митн Россия мўвевн «День народного един­ства» нємуп мӑӊхӑтӆ постӑӆы, ӆәӆн иха ӆәхсӑӊа, и нумӑсн шәк вєр ӑн вантман еӆӆы вәӆты.

Округев ӆуваттыйн тӑм мӑӊхӑтӆ постӑ­ты пӑта арсыр вәйтан­тупсэт, якты хӑрӑт, ванӆ­тупсэт ӆэщӑтӆыйт. Югра мўв социаль­ной вєрӑт әхтыйн департамент ёх партупсы щирн Нягань вошн «Мўӊ и мир» нємпи мӑӊхӑтӆ 15 пўш вєрӆы. Тӑм арӑӊ-якӑӊ хӑр па хурамӑӊ ванӆтупсы Нях вош хоттєӆ ёха па няврємӑта нётты тӑхи ёх унтасн ӆэщӑтсы.