Шуши мирев вәԯупсы - Жизнь хантыйского народа

Евгений Михайлов пиӆа ма сыры вәйтантыйӆсум Муши вошн Ӆорвош районӑн, хән рәпатам щирн щив ӊхсум. Мосӆ лупты, хуты тӑм хә ар оӆ мӑр сельской хозяйство па шуши мир вєрӑт тӑхи кәща хәя Ӆорвош районӑн вәӆ па иса хӑнтэт пиӆа рәпитӆ. Кашӑӊ ай муй вәншӑк вєр тәса ӆэщӑтты, ӆєрӑмтты пӑта хӑннєхуятӑт ӆўв хущеӆа йиӆӑт, вєритты кємн  иса муӆты щирн нётӆ па хуятӑтн сӑмӑӊа тӑйӆы. 

Вәйтантыйӆмємн ӆў­веӆ тӑм рәпатайӆ па вәӆупсэӆ оӆӑӊӑн иньщӑссєм. 

Увӑс имет кўтн ар хуят сӑк кӑрӑтты хошӆӑт па арсыр хурамӑт вєрты. Ищимӑщ ими пиӆа ма Хӑнты-Муши кәртӑн «Ван рәтӑт» нємпи хӑнты мир ариты-якты, етнхот аӆьты фестиваль пурайн ванӆтупсыйн вәйтантыйӆсум. Нємӆ Зинаида Семёновна Пырысева, эви опращнємӆ Ларионова вәс, ӆўв сӑран ими, Ямал мўв Ӆорвош район мкәрт хуща вәӆ.

- Зинаида Семёновна, еша нӑӊ оӆӊенӑн путӑрта, ху­та нӑӊ сєма питсӑн, єнум­сӑн, нӑӊ ӑӊкен-ащен оӆӑ­ӊӑн еша путӑрта?

Касум вошн вәӆты хӑнты хә Василий Иванович Григорьев вәйт ӆор тыӆӑщ 12-мит хӑтӆӑн 80 оӆа йис. Ӆўв 42 оӆ мӑр рәт мўвӑӆн рәпитӑс. Интӑм рўтьщуман вәӆ.

Тӑта мосванӑн Сўмӑтвош эвӑӆт тәс айкеӆ юхтӑс, хуты айӆат хә тухӆӑӊ хопӑт ӆатты тӑхийн рәпитӆ. Щит Роман Викторович Ананьев, ӆўв кӑт финно-угорской мирӊӑн кўтн ай тӑхет потты тыӆӑщ 20-мит хӑтӑӆн 1989-мит оӆн Сўмӑтвошн тӑм нуви тәрум иӆпия юхтӑс па иса айтєӆн щӑта вәс па єнмӑс. 

Ма щирємн, мосӆ лупты, хуты ӆўв йис пурайт вўш эвӑӆт Вынгилевӑт вухаӆь ми­рӑта ӆўӊтӑсты хӑннє­хуятӑт эвӑӆт вәӆ. Ӆыв опращ ёхӆаӆ тӑм увӑс мўвева хўвн юхӑтсӑт па Вынгилевӑт нємуп кәртэӆ тӑта ӆэщӑтсӑт. 

Нижневартовской район вуӆаӊ хӑннєхә Павел Янчевич Айваседа вәщ тыӆӑщ 20-мит хӑтӆӑн 80 оӆа йис. Щит округев йис вєрӑт, шуши мирев культура, йис арӑт, моньщӑт тәса вәты хә.

Тӑта мосванӑн ӆыпӑт тыӆӑщ 24-мит хӑтӑӆн «Хӑнты ясӑӊ» газетаев 12-мит номер хуща ма «Ӆўв ар оӆ пәӆьницайн рәпитӑс» нємуп айкеӆ и вухаӆь ими Федосья Давыдовна Пакина оӆӑӊӑн хӑншийӆсум.Щи айкеӆӑӊ газета лопӑс хуща тәп тӑм йисӑӊа-нәптӑӊа вум па ар оӆ Сўмӑтвош район пәӆьницайн рәпитум нє эвӑӆт ма айкеӆӑт ӆэщӑтсум.Тӑмхӑтӆ па ӆӑӊхаӆум ӆўв эвеӆ, хиӆнєӊӑӆ па вєӊӑӆ ай тохтура рәпитты вєрӑт оӆӑӊӑн еӆӆы нынӑна хӑншты. 

Вўща вәӆаты «Хӑнты ясӑӊ» нєпекн рәпитты ёх! Ма нємєм Лидия Ивановна Рандымова, ай пушхӑт ӆавӑӆты па вәнӆтӑты нєӊа рәпитӆум. 2020-мит оӆн Вуӆаӊ Отечественной ӆаӆь сухнуптум вўш эвӑӆт 75 тӑӆ мӑнӑс. Щи вуӆаӊ вєр пӑта ма нємасыя стихотворения хӑншсум. 

Хән 2020-мит оӆн «Рәт ясӑӊӑн путӑрта» кӑсупсы вәс, тӑм хӑншум путрєм ай пушӑхӊӑн Ваня па Антон Сайнаховӊӑн хӑнты па рўщ ясӑӊӑн ӆўӊӑтсэӆ.   

Зоя Степановна Пукӑр куртӑн сэма питӑс. Тэк куртэв омӑсум прайн ӆыв семьяеӆ тыв касӆӑс. Юхӑт Тэк куртэвн вун колхоз верты нмaс верса па сельсовет вун курта тўты сонтомӑса. Степан Александрович Рябчиков ащеӆ куртӑӊ совет хот кущaя вус. Мосӆ ястӑты, ӆўв ащеӆ Тэк курт со­ветн хўв па ма, пенсияя мӑнтaӆ вунты рупитӑс. Хӑннэхуятн инты вунты м ясӑӊӑн нумӑӆмияӆӆа. Щи м верӆаӆ, хӑннэхуйт пиӆа ма рупитты щир, ма вуӆты щир, аӆпа, Зоя Степановна, ащеӆ эӆты вўсӆэ-мощатсӑӆӆэ.

Щи оӆӑӊӑн образования па айӆат ёх вєрӑт тәты департаментӑн увӑс мир няврємӑт вәнӆтӑты вєрӑт артаӆӑты тӑхи кәща нє Надежда Костылева лупӑс. Мўӊ округевн увӑс мир пӑта нємасыя нєпек хӑншман вәӆ, хута 90 профессия щирн шуши мир няврємӑт вәнӆтыйӆтэӆ пӑта нётупсы вухн  сухуптӑӆыйт. 

Надежда Костылева лупӑс, хуты тӑм оӆ вет тыӆӑщ мӑр щимӑщ нётупсы вух ёша павӑтты пӑта 283 хуят вохты нєпек мӑсӑт. Нётупсы вух 75 хуята сухуптӑсы. 

Тӑта мосванӑн вәщ тыӆӑщ оӆӑӊмит хӑтӑӆн, ма рәпатам щирн, Муши вошн Ӆорвош районӑн вәсум па арсыр айкеӆӑт мўӊ газетаева ӑкӑтсум. Мєт оӆӑӊӑн щи пурайн сыр-сыр тӑхетн кәщаита рәпитты хӑннєхуятӑт пиӆа нємасыя вәйтантыйӆсум па путрємӑсум. Щи пӑта Ӆорвош район кәща ӆӑӊкӑр нє Елена Усольцева эвӑӆт арсыр айкеӆӑт уша павӑтсум.