Шуши мирев вәԯупсы - Жизнь хантыйского народа

Вўща вәӆаты «Хӑнты ясӑӊ» нєпекн рәпитты ёх! Ма нємєм Лидия Ивановна Рандымова, ай пушхӑт ӆавӑӆты па вәнӆтӑты нєӊа рәпитӆум. 2020-мит оӆн Вуӆаӊ Отечественной ӆаӆь сухнуптум вўш эвӑӆт 75 тӑӆ мӑнӑс. Щи вуӆаӊ вєр пӑта ма нємасыя стихотворения хӑншсум. 

Хән 2020-мит оӆн «Рәт ясӑӊӑн путӑрта» кӑсупсы вәс, тӑм хӑншум путрєм ай пушӑхӊӑн Ваня па Антон Сайнаховӊӑн хӑнты па рўщ ясӑӊӑн ӆўӊӑтсэӆ.   

Зоя Степановна Пукӑр куртӑн сэма питӑс. Тэк куртэв омӑсум прайн ӆыв семьяеӆ тыв касӆӑс. Юхӑт Тэк куртэвн вун колхоз верты нмaс верса па сельсовет вун курта тўты сонтомӑса. Степан Александрович Рябчиков ащеӆ куртӑӊ совет хот кущaя вус. Мосӆ ястӑты, ӆўв ащеӆ Тэк курт со­ветн хўв па ма, пенсияя мӑнтaӆ вунты рупитӑс. Хӑннэхуятн инты вунты м ясӑӊӑн нумӑӆмияӆӆа. Щи м верӆаӆ, хӑннэхуйт пиӆа ма рупитты щир, ма вуӆты щир, аӆпа, Зоя Степановна, ащеӆ эӆты вўсӆэ-мощатсӑӆӆэ.

Щи оӆӑӊӑн образования па айӆат ёх вєрӑт тәты департаментӑн увӑс мир няврємӑт вәнӆтӑты вєрӑт артаӆӑты тӑхи кәща нє Надежда Костылева лупӑс. Мўӊ округевн увӑс мир пӑта нємасыя нєпек хӑншман вәӆ, хута 90 профессия щирн шуши мир няврємӑт вәнӆтыйӆтэӆ пӑта нётупсы вухн  сухуптӑӆыйт. 

Надежда Костылева лупӑс, хуты тӑм оӆ вет тыӆӑщ мӑр щимӑщ нётупсы вух ёша павӑтты пӑта 283 хуят вохты нєпек мӑсӑт. Нётупсы вух 75 хуята сухуптӑсы. 

Тӑта мосванӑн вәщ тыӆӑщ оӆӑӊмит хӑтӑӆн, ма рәпатам щирн, Муши вошн Ӆорвош районӑн вәсум па арсыр айкеӆӑт мўӊ газетаева ӑкӑтсум. Мєт оӆӑӊӑн щи пурайн сыр-сыр тӑхетн кәщаита рәпитты хӑннєхуятӑт пиӆа нємасыя вәйтантыйӆсум па путрємӑсум. Щи пӑта Ӆорвош район кәща ӆӑӊкӑр нє Елена Усольцева эвӑӆт арсыр айкеӆӑт уша павӑтсум. 

Вән шәкӑӊ ай хәӆсўв – тӑм ванӑн вәщ тыӆӑщ 16-мит хӑтӆӑн вуӆаӊ вухаӆь ими Клавдия Васильевна Афанасьева ӑнтәма йис. Мўӊ пӑтэва тӑм шєӊк шә­кӑӊ ай, мўӊ ӑн па нәмӑссўв, хуты тӑм вещкат па сӑмӑӊ ими нуви тәрмєв хӑйӆӑӆэ.
Рәт ясӊӑт пиӆа рәпит­ты ёх вуӆаӊ учёной нє вот­шӑсӑт. Ӆўв рәт ясӊӑӆ ма вәйтсӑӆэ, ар научной рә­пата хӑншӑс, вухаӆь ясӑӊ вәнӆтӑты ар киника єсӆӑс. А.И. Герцен нємпи университетн уральской ясӊӑт па литература вәнӆтӑты кафедра ёх ша­ляӊ ясӑӊ Ирина эвеӆа лупӆӑт. К.В. Афанасьева иса нәмты питӆэв. 

Тӑм Вуӆаӊ Отечественной ӆаӆьн ӆаӆясум ёх нємӑт мўӊева Лянтор вош эвӑӆт Галина Лаптева китӑс. Ӆыв хуӆыева Сәрханӆ район Пим юхан пўңӑӆн вәнт шушетн вәсӑт. Ӆыв нємӆаӆ иса нәмты питӆӑӆўв. 

Тайбин Яков Терентьевич – ӆаӆь эвӑӆт юхи юхтӑс, 1953-мит оӆн ӑнтәма йис, Тўтливум-яун юханӑн шавиман вәӆ.

Вуӆаӊ Отечественной ӆаӆь 1941-мит оӆн лыпӑт тыӆӑщ 22-мит хӑтӆӑн оӆӊитсы. Щи ӆавӑрт пура мўӊ мўвев иса мирӑт пӑта мєт суртӑӊ пурая вәс. Мўӊ увӑс мўвевн кашӑӊ хоттєӆ ёх хойсы. Увӑс мўвев эвӑӆт ар щурӑс хуят вуӆаӊ ӆаӆя тәсы. Ӆыв кўтэӆн ма щатьщащєм Иван Ефимович Покачев вәс. 

Татьяна Алексеевна Сайнахова (Неттина) – щит ма щащєм вән упи, Щекурья кәртӑӊ нє. Ӆўв Сўмӑтвош район Хосум кәрт эвӑӆт вәс. Ӑӊкеӆ нєм ӑн вәӆўв, вантэ, катра пурайн нєм хән путӑртсы, тәп путӑртсы, муйсӑр тӑхи эвӑӆт. Ӑӊкеӆ Сўмӑтвош район Шаганы кәрт эвӑӆт вәс, ащеӆ Алексей Николаевич Неттин вәс. 

Тӑта мосванӑн Сўмӑтвошн вәӆты па кўтуп ӑшколайн вәншӑк няврємӑт физической культура вєрӑта вәнӆтӑты айӆат хӑнты хә Илья Сергеевич Новьюхов оӆӑӊӑн айкеӆ китсы. Сырыя, вантэ, иса вәнӆат хӑннєхуятӑт, мӑта хәйт-нєӊӑт ӑшколаитн муй па арсыр тӑхетн няврємӑт вәнӆтуман рәпитсӑт мўӊ Югра округев «Хӑнты ясӑӊ» газетаевн мкєм арат айкеӆ хӑншийӆсўв. Щи хӑннєхәйт кўтн айӆат няврєм вәнӆтӑты ёх иса ӑнтәм вәс.

Мўӊ округев «Хӑнты ясӑӊ» газетаева айкеӆӑт ӆэщӑтты па хӑншты нє Любовь Вынгилева Сўмӑтвош эвӑӆт тәняӆ оӆ пуӆяӊ акеӆ ики оӆӑӊӑн айкеӆ вєрты вєритӑс. Вантэ, щи пурайн мсыева уша ӑн павтӑс, муй щирн па хуты акеӆ ики шәӊӑт щи вуӆаӊ ӆаӆь хӑрӑтн ӆаӆясӑс. Ӛхӑт тўӊщирӑӊа па ма сыр-сыр архивӑт хуща рәпитӑс муй па акеӆ ӆаӆясум тӑхета нєпекӑт хӑншӑс па веӆщи ушӑӊа-сащӑӊа вєрсӑӆэ, мӑта оӆн па муй щирн акеӆ ики тарма ӆўв рәт мўвӆ ӆавӑӆман вәс па хута пӑратсы.